Test prosedürüne ilişkin Ağrı, Rahatsızlık ve Endişelerle başa çıkma

Doktorunuz, sağlığınızı ciddi derecede etkileyebilen hastalıkların taranması ve tanısını koyma gibi çeşitli nedenlerle tıbbi testleri kullanmaktadır. Testler doktorunuza tedaviyi yönlendirme ve gidişatı (prognoz) belirleme konularında yardımcı olmaktadır. Test yaptırma rahatsızlık verici gibi görünebilir.  Ancak, güncel testlerin eski testlere göre daha doğru ve yararlı olması iyi bir haberdir. Bu testler anlamlı derecede daha az “müdahaleci” olma eğilimindedir.  

Bazen bilinmeyen bir tıbbi işlemden geçmek stresli, huzursuz edici, hatta korkutucu hale gelebilmektedir.  Ancak küçük bir hazırlıkla laboratuvar testinizin mümkün olduğu kadar çabuk, ağrısız ve doğru gerçekleşmesine yardımcı olabilirsiniz. Beklentilerinize uymayan bir tıbbi işlem uygulanırken duygusal sıkıntılara maruz kalma olasılığı daha yüksektir. Neler olacağını bilme soğukkanlılığı korumanın iyi bir yöntemidir.

Bir tıbbi testin istenme nedeninin anlaşılması teste karşı tavrınız ve hazırlanmanızı iyileştirebilir. İyice hazırlanmak kendinizi daha rahat hissetmenize ve durumu kontrol altında tutmanıza da yardımcı olur. Doktorunuzdan testinizin gerekçelerini ve nasıl gerçekleştirileceğini açıklamasını isteyin.

Bir test istendiğinde, bu testin niçin yapılması gerektiği, nasıl yapılacağı ve doktorun ne öğrenmeyi umduğunu bilmeniz gerekir. İşte sorulacak birkaç “iyi” soru:

• Bu testin niçin yapılması gerekir? Tedavi sürecimi nasıl değiştirebilir?
• Testten önce neler bilmem veya yapmam gerekir?
• Test sırasında ve sonrasında ne olur?
• Test ne kadar acı veya sıkıntı verecek?  Riskler nelerdir?
• Test uygulaması ne kadar sürecek? Sonuçlar ne zaman alınacak?
• Testi yaptırmam için nereye gitmem gerekir? Testi planlamanın “eşref saati’’ var mı?
• Normal sonuçlar nelerdir? Anormal sonuçlar ne anlama gelir?
• Hangi faktörler sonuçları etkileyebilir?
• Testten sonra hareket tarzı ne olabilir?

Yanıtların aranacağı en iyi kişi doktorunuzdur. Testlerinizle ilgili sorularınızın cevaplarını alabileceğiniz diğer kişi laboratuvar uzmanlarıdır. Yanıtlar ne kadar kısa olursa olsun doktorunuza, doktorunuzun asistanına veya hemşireye soru sorma, durumunuza en uygun yanıtları alma olasılığınızı artırır. Bu kişilerin yanıtlarını duyduktan sonra yayınlanmış bir bilgi kaynağından daha fazla ayrıntı elde edebilirsiniz.

Doğallıkla, zaman kısıtlamaları, soru sormada kendinizi rahat hissetme durumunuz, sadece önemli soruların unutulması bazı durumlarda birçok hastanın bu bilgiler için başka kaynaklara bakmasını zorunlu hale getirecektir. Başvuracak birçok başka kaynağın bulunması sevindiricidir.

Tıbbi teknolog, laborant veya kan numunenizi alan kişi (flebotomist) numunenin nasıl toplanacağına ilişkin soruları yanıtlayabilir.  Ancak bu kişiler testin ne olduğuna, nasıl yorumlandığına, daha sonra neler olacağına ilişkin sorularınıza tümüyle yanıt veremeyebilir. Laboratuvar Uzmanı sizin tüm sorularınızı yanıtlamaya çalışacaktır.   

Birkaç basit gevşeme ve odaklanma tekniklerini bilmek zorlu bir tıbbi işlem sırasında kaslarınızı germenizi veya bayılmanızı önleyebilir. Bu işlemleri uygulayan sağlık personeli genellikle havadan sudan konuşma, dikkatinizi rahatsızlığınızdan başka yere çekme konusunda genellikle başarılı oldukları gibi bu becerileri evde uygularsanız, gerek duyduğunuzda bu tekniklerin daha etkili olduklarını saptayabilirsiniz. Soluma tekniğini de içeren gevşeme tekniklerine ilişkin daha fazla bilgi aşağıda verilmiştir.

Soluma — Üç kez burnunuzdan soluyun, her solukta üçe kadar sayın ve burnunuzdan soluyun. Ağzınızdan soluk vererek altıya kadar sayın. Soluk alırken, daha derin solumak için karnınızı içeriye doğru itin. Başınız dönmeye başlarsa soluk hızınızı azaltın.

Kaslarınızı gevşetin — Bilinçli olarak kaslarınızı gevşetin.

Odaklanın— Ya bir noktaya odaklanın veya hoş bir görüntü hayal edin.

Sayın — Yavaş yavaş ve sessizce ona kadar sayın.

Konuşun— Odadaki biriyle sohbet edin. Dikkatinizin dağılması sizi rahatlatabilir.

Caregiving (Hasta bakımı) adlı bir kitap tıbbi testlerden çok endişelenen kişilerin kaygıları konusunda doktoru veya hemşiresiyle konuşması gerektiğini önermektedir. Kaygılarınız şiddetli derecedeyse veya sizi tedavi görmekten alıkoyuyorsa doktorunuz size yardımcı olabilecek bir psikoloğu önerebilir veya rahatlamanız için ilaç yazabilir. Örneğin, birçok bulantı önleyici ilaç doğal yan etkileri olarak kaygıları da azaltmaktadır.

Doktorunuzun sizin için istediği testlerin birçoğu yerine geçtikleri eski testlere göre daha az müdahaleci ve daha konforludur. Örneğin prostat kanseri taraması için basit bir kan testi sıklıkla parmakla rektal muayeneye tercih edilir. Kumadin ilacı alan kişilerin birçoğu damarlarını tekrar tekrar deldirmektense şimdilerde parmak delinerek alınan kan numunesinde  protrombin zamanı izlenebilmektedir. Bir el parmağı  delinerek alınan kan numunesinde  tam kan sayımı ve  trombosit sayımları gerçekleştirilebilir. Hastanın konforu düşünülerek çeşitli numune toplama donanımı da tasarlanmıştır. İnce, nedbeleşmiş veya girmesi zor damarlarda kelebek iğne daha olumlu sonuçlar verir.

Gereksinmelerinize daha iyi uyan bir değişiklik veya farklı bir yaklaşım istemekten çekinmeyin. Numune almaktan sorumlu sağlık personelinin kaygılı ve özel gereksinmeleri olan hastaların taleplerine karşı daha duyarlı olmalarını bekleyebilirsiniz. Size yardımcı olacak kanıtlanmış bazı stratejilere sahip oldukları gibi belli bir durumda en iyi işe yarayan yöntemi belirlemek için genellikle sizi dinlemeye gönüllüdürler.

Ne olacağını anlamak, gereksinmelerinizi size yardım eden sağlık mensuplarına iletmek , basit  gevşeme teknikleri uygulamak ve çok hafif fiziksel ağrılarla nasıl başa çıkılacağını bilmek kaygılı bireyleri son derece rahatlatır ve tıbbi bir teste hazırlar. Artık doktorunuz bazı “rutin testler” istediğinde rutinin ne olduğunu bilmenin rahatlığını yaşayabilirsiniz.