Pelvik enflamatuvar hastalığı

Bu makalenin en son gözden geçirilme tarihi

8 Şubat 2011.

Bu makalenin en son değiştirilme tarihi 30 Kasım 2017.

Nedir?

Pelvik enflamatuvar hastalığı (PİH) kadının üst üreme organlarının iltihaplanması ve enfeksiyonudur. Bakteriler vajinadan itibaren rahim boynu (serviks) ağzını koruyan bir mukus katmanı içinden geçerek yukarıya doğru rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıklar içine ilerlediğinde PİH oluşmaktadır. PİH akut rahatsızlığa, kronik ağrıya neden olabildiği gibi sessiz kronik enfeksiyon şeklinde de ortaya çıkabilir. Tedavi edilmeden bırakıldığında bir veya birden fazla sayıda üreme organında nedbeleşme ve geri dönüşsüz hasara neden olabilmektedir. Fallop tüplerinde nedbeleşme kısırlığa neden olabilmekte ve ektopik gebelik riskini anlamlı derecede artırabilmektedir.

Pelvik enflamatuvar hastalığının etkenleri birincil olarak klamidya enfeksiyonu ve belsoğukluğu (gonore) benzeri cinsel yolla bulaşan hastalıklara neden olan ve sık görülen Chlamydia trachomatis ve Neisseria gonorrhoeae gibi iki mikroorganizmadır. Tipik olarak vajinada veya mide-bağırsak kanalında bulunan Gardnerella vaginalis veya Escherichia coli gibi bakteriler ve başka hastalık etkenleri (patojenler) de PİH'e neden olabilmektedir.

PİH her yaşta kadını, cinsel yolla bulaşma olsun veya olmasın etkileyebilmesine rağmen olguların çoğu doğurganlık çağındaki cinsel açıdan aktif kadınlarda oluşmaktadır.Genç yaşta cinsel deneyimler yaşamaya başlayan, daha önce cinsel yolla bulaşan hastalıklar veya PİH geçirmiş olan kadınlar daha büyük bir risk altındadır. Rahim içi araç (RİA) takılan bir kadın alet takıldıktan sonraki birkaç ay artmış bir risk altında olabilir. Duş alma sırasında vajina içinin yıkanması vajinadaki normal florayı değiştirebildiği ve suyla bakterileri rahim içine taşıma potansiyeline sahip olduğu için PİH riskini artırabilir. Gebelik sırasında rahim dış ortama kapalı olduğundan gebelik sırasında nadiren PİH oluşmaktadır.

Pelvik Enflamatuvar Hastalığı hakkında

Belirtiler ve Bulgular
Pelvik enflamatuvar hastalığı (PİH) olan bir kadında hiçbir hastalık belirtisi mevcut olmayabilir. Hafif bir rahatsızlık, kronik ve/veya ilerleyici ağrı hissedebilir veya şiddetli ve akut hastalık geçirebilir. Pelvik enflamatuvar hastalığının birçok bulgu ve belirtisi spesifik olmadığı gibi pelvis bölgesini etkileyen değişik başka hastalıklarda da görülebilmektedir. Olası hastalık belirtileri:

kötü kokulu vajina akıntısı

karnın alt kesiminde ağrı- en sık görülen hastalık belirtisidir

karında hassasiyet

aralıklı ateşlenmeler

ağrılı ve kanamalı cinsel birleşme

ağrılı idrar yapma

düzensiz adet kanaması

bulantı

Pelvik enflamatuvar hastalığı komplikasyonları kısırlık, kronik pelvis ağrısı, yumurtalık veya fallop tüpü lezyonları ve dış gebeliği (ektopik gebelik ) içerir. Fallop tüplerinde küçük bir nedbeleşme bile doğurganlığı olumsuz etkileyebilmektedir. Yumurtanın döllenmesini veya döllenmiş yumurtanın rahim içine ulaşmasını engelleyebilir. Döllenmiş bir yumurta fallop tüpü içinde gelişmeye başlarsa tüpü yırtabilir, iç kanama ve şiddetli ağrıyla karakterize yaşamı tehdit edici acil bir duruma neden olabilir.
Tesler
Testin hedefleri Pelvik enflamatuvar hastalığı tanısını koymak, mümkünse etken mikroorganizmayı belirlemek ve PİH'yi benzer bulguları olan diğer hastalıklardan ayırt etmektir. Kesin PİH tanısı koyabilen tek bir laboratuvar testi mevcut değildir. Olguların çoğuna klinik bulgulara dayanarak tanı konmaktadır. Bazı olgulara fizik muayenenin bir bileşeni olarak cinsel yolla bulaşan hastalıklar için tarama yapıldığında tanı konmaktadır. Hastalığa tanı koymaya yardımcı olan birkaç test uygulanabilir.

Laboratuvar Testleri

Pelvik enflamatuvar hastalığı nedenini belirlemek ve pelvis ağrısının diğer nedenlerini dışlamak için bazı testler istenebilir. Örneğin:

Chlamydia trachomatis testi - PİH nedeni olarak klamidya enfeksiyonunu saptamak için istenir.

Neisseria gonorrhoeae testi - PİH nedeni olarak gonore (belsoğukluğu) enfeksiyonunu saptamak için istenir.

Islak preparat - bir lam üstüne vajina/serviks akıntı numunesi konup mikroskop altında incelenir. Esasen akıntı içindeki, sıklıkla PİH'de artmış olan lökosit (WBC) sayısını değerlendirme amacıyla uygulanır

Servikal kültür - nedensel mikropları tanımlamaya yardımcı olmak için istenir.

İdrar kültürü - idrar yolları enfeksiyonunu saptamak için uygulanır

İltihaplanmayı ve ilişkin bağışıklama yanıtını saptamak ve değerlendirmek için yapılabilen, ancak pelvis iltihabı hastalığı için spesifik olmayan testler:

Tam Kan Sayımı - lökosit ve eritrositlerin (RBC) değerlendirilmesi için uygulanır.

ESR (Eritrosit Çökme Hızı) - iltihaplanmanın özgün olmayan bir göstergesidir

CRP (C-Reaktif Protein) - iltihaplanmanın özgün olmayan bir göstergesidir

Kadının gebe olup olmadığını belirlemek ve ektopik gebeliği tanımlamaya yardımcı olmak için gebelik testi yapılabilir.

Laboratuvar dışı Testler

Fizik muayene - rahim boynu, mevcut akıntı, ağrı veya hassasiyetin derecesinin değerlendirilmesi için yapılır. Rahim boynunun (serviks)oynatılmasıyla ağrı duyulması ve rahim ağrısı PİH'nin karakteristik bir bulgusudur. Klinik bulgulara göre bir tanı konabilir.

Pelvik veya transvajinal ultrasonografi- üreme organlarını muayene için yapılabilir.

Laparoskopi - tanıyı doğrulamak, biyopsi numunelerini toplamak ve organların durumunu değerlendirmek için bazen kullanılan minimal derecede agresif bir cerrahi girişimidir.

BT (bilgisayarlı tomografi) veya MRG (manyetik rezonans görüntülemesi) taraması

Power Doppler ultrasonografi- kan akışı ve iltihaplanmanın değerlendirmesine olanak tanıyan tarama
Tedavi

Tıp camiası bu hastalık için tanı eşiğini düşük tutmuştur. Bu yaklaşım kadında PİH olduğundan kuşkulanılırsa tanının doğrulanıp doğrulanmadığına bakılmaksızın hastanın tedavi edilmesi anlamı taşımaktadır. Çok az PİH nedbeleşmesi bile kısırlığa neden olduğundan bu yaklaşım uygulanır.

Tedavi tipik olarak Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae ve bir dizi başka bakteriyi hedefleyecektir. Hastalık etkeni mikroorganizmalar biliniyorsa tedavi o etkenlere göre düzenlenir. Kadın tedavi sonrasında yeniden enfeksiyonu kapmaması için partneri de tedavi edilmelidir.

Olguların çoğunda ayaktan tedavi verilebilir. Ancak kadın ağır hasta, gebe veya tedaviye yanıt vermiyorsa hastaneye yatması gerekebilir. Nadiren, örneğin apse varsa cerrahi gerekebilir.
Tedavi

Tıp camiası bu hastalık için tanı eşiğini düşük tutmuştur. Bu yaklaşım kadında PİH olduğundan kuşkulanılırsa tanının doğrulanıp doğrulanmadığına bakılmaksızın hastanın tedavi edilmesi anlamı taşımaktadır. Çok az PİH nedbeleşmesi bile kısırlığa neden olduğundan bu yaklaşım uygulanır.

Tedavi tipik olarak Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae ve bir dizi başka bakteriyi hedefleyecektir. Hastalık etkeni mikroorganizmalar biliniyorsa tedavi o etkenlere göre düzenlenir. Kadın tedavi sonrasında yeniden enfeksiyonu kapmaması için partneri de tedavi edilmelidir.

Olguların çoğunda ayaktan tedavi verilebilir. Ancak kadın ağır hasta, gebe veya tedaviye yanıt vermiyorsa hastaneye yatması gerekebilir. Nadiren, örneğin apse varsa cerrahi gerekebilir

İlgili Sayfalar

Bu internet sitesinde
Testler: Klamidya, Gonore, ESR, CRP, hCG
Hastalıklar: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar

Başka bir internet sitesi
CDC: Fact Sheet, PID (Pelvic Inflammatory Disease)
Department of Health & Human Services: Pelvic Inflammatory Disease
Medline Plus Medical Encyclopedia: Pelvic Inflammatory Disease (PID)
American College of Obstetrician and Gynecologists (ACOG): Pelvic Inflammatory Disease

Makalenin Kaynakları

DİKKAT : Bu makale burada alıntılanan kaynaklarla birlikte Lab Tests Online Editörler İnceleme Kurulunun toplu deneyimlerine dayanmaktadır. Bu makale belli aralıklarla Editörler Kurulu tarafından gözden geçirilmekte olup inceleme sonucu güncelleştirilebilmektedir. Alıntı yapılan her yeni kaynak listeye eklenecek ve kullanılmış orijinal kaynaklardan ayırt edilecektir.

Bu Derlemede Kullanılmış Kaynaklar

(Güncelleştirilme tarihi: Aralık 2007) PID (Pelvic Inflammatory Disease). CDC Fact Sheet. [On-line bilgiler ]. http://www.cdc.gov/std/PID/STDFact-PID.htm http://www.cdc.gov. İnternete giriş tarihi:Mart 2009.

(Gözden geçirilme tarihi: Nisan 2007). Pelvic Inflammatory Disease. Department of Health & Human Services, USA (FAQ's page). [ On-line bilgiler]. http://womenshealth.gov/faq/pelvic-inflammatory-disease.cfm http://womenshealth.gov. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

(Güncelleştirilme tarihi: 9 Eylül 2006). Pelvic Inflammatory Disease (PID). US National Library of Medicine and National Institutes of Health: Medline Plus Medical Encyclopedia. [ On-line bilgiler:]. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000888.htm. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

(Yayınlanma tarihi: 14 Şubat 2009). Chronic Pelvic Pain. Mayo Clinic. [ On-line bilgiler]. http://www.mayoclinic.com/print/chronic-pelvic-pain/DS00571/DSECTION=all&METHOD=print http://www.mayoclinic.com. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

(Güncelleştirilme tarihi: 2006 November 13). Pelvic Inflammatory Disease. National Institute of Allergy and Infectious Diseases. [ On-line bilgiler]. http://www3.niaid.nih.gov/topics/pelvicInflammatoryDisease/default.htm http://www3.niaid.nig.gov. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

Haggerty, C. and Ness, R. (Poster sunum tarihi: 11 Ağustos 2008). Diagnosis and Treatment of Pelvic Inflammatory Disease. Women's Health 2008;4(4):383-397. [ On-line bilgiler::]. http://www.medscape.com/viewarticle/576815 http://www.medscape.com. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

Hill, B. and Lockrow, E. (Güncelleştirilme tarihi: 3 Aralık 2007). EMedicine and Medscape.com. [ On-line bilgiler]. http://emedicine.medscape.com/article/256448-overview http://www.emedicine.medscape.com. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

Reyes, I., et.al. (Güncelleştirilme tarihi: 4 Şubat 2009 February 4). Pelvic Inflammatory Disease. EMedicine and Medscape.com. [ On-line bilgiler]. http://emedicine.medscape.com/article/796092-overview http://www.emedicine.medscape.com. İnternete giriş tarihi: March 2009.

Barclay, L. (Yayınlanma tarihi: 13 ocak 2009). CDC Issues Annual Report on Sexually Transmitted Diseases. CDC and Medscape.com. http://www.medscape.com/viewarticle/586754 http://www.medscape.com. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

(Gözden geçirilme tarihi:Nisan 2007). Pelvic Inflammatory Disease (PID). Merck Manuals Online Medical Library. [ On-line bilgiler]. http://www.merck.com/mmpe/sec18/ch246/ch246c.html http://www.merck.com. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

(Gözden geçirilme tarihi:Kasım 2005).Pelvic Pain. Merck Manuals Online Medical Library. [ On-line bilgiler::]. http://www.merck.com/mmpe/sec18/ch242/ch242d.html http://www.merck.com. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

(© Eylül 2004). Pelvic Inflammatory Disease (Pamphlet). American College of Obstetrician and Gynecologists, ISSN 1074-8601 (ACOG). http://www.acog.org/publications/patient_education/bp077.cfm http://wwwacog.org. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.

Crossman, S. (© 2006). The Challenge of Pelvic Inflammatory Disease. American Family Physician 2006;73:859-64. [ On-line bilgiler]. http://www.aafp.org/afp/20060301/859.html http://www.aafp.org. İnternete giriş tarihi: Mart 2009.