Çalışmaların gösterdiğine göre kolorektal kanserlerden ölümlerin üçte biri düzenli taramalarla önlenebilmektedir. Birçok kişi tarama testlerinden geçmediği için hastalık üçüncü kanserden ölüm nedenidir. Kolon ve rektum kanseri erkenden saptandığında hem önlenebilir hem de tedavi edilebilir bir kanser türüdür.
ve yaraları araştırıp bulmak ve ortadan kaldırmakla kolorektal kanser önlenebilir. Bu oluşumlar en sık 50 yaş ve üstü kişilerde bulunduğundan uzmanlar bu yaş grubu için genel kapsamlı tarama testlerini önermektedir.
- Ortalama risk taşıyan 50 yaş ve üstü erişkinler kolorektal kanser açısından rutin olarak taranmalıdır.
- Risk faktörleri olanlar için daha erken yaşta, sıklıkla 40 yaşından itibaren daha sık ve en kesin sonuçlu tarama testleri uygun olur.
Hangi testleri yaptırmalısınız?
Kolon kanseri taramalarına ilişkin öneriler yedi kabul edilebilir teste işaret etmektedir. Bu testler gerçekten iki tiptir. Laboratuvar testleri gaita numunelerini analiz ederken, bir uzman kalın bağırsak içinin görüntülerini inceler.
- Laboratuvar testleri: Bir gaita numunesinde kan veya ‘yı, başka bir deyişle kanser kanıtlarını saptar. Bu üç tip laboratuvar testi gaitada gizli kan testi, (FOBT), immünokimyasal yöntemle gaitada gizli kan testi (iFOBT) ve gaitada DNA testidir.
- Görüntüleme tetkikleri: boş kalın bağırsak iç yüzeyindeki polipler ve yaralar gibi anormallikleri gösterir.
- Bu tetkiklerin ikisi video kameralı bir skopi cihazı kullanır. Kolonoskopi kolonu tüm uzunluğunca gösterirken, bükülebilir sigmoidoskopla yapılan sigmoidoskopi ile alt üçte biri görülür. Bu iki tarama yaklaşımıyla mevcut polipler çıkartılabilir ve alınan oluşumların kanser hücrelerinin varlığı açısından test edilmesine olanak tanınır.
- Diğer iki test X-ışını kullanmaktadır: sanal kolonoskopi bir bilgisayarlı tomografi (BT) taramasıdır. Birçok enine kesitsel görüntüyü kolonun 2 veya 3 boyutlu görünümünü vermek üzere birleştirir. Çift kontrastlı baryum lavmanı /DCBE) kolon sınırları içinde mevcut yumrular, polipler ve anormalliklerin radyografik görüntüsünü verir. Ancak bu yaklaşımlar poliplerin yalnızca görüntülenmesini sağlar. Poliplerin çıkartılması için daha sonra kolonoskopi veya bükülebilir sigmoidoskopla sigmoidoskopi yapılması gerekecektir.
Bu tip prosedürlerden geçme olanağınız var ve bir girişimsel testi kabul ediyorsanız tarama testi yaptırmanız hem kanseri hem de polipleri saptamanın iyi bir yöntemidir. Kanseri yalnızca saptayan testlerden çok kanseri önlemenize yardımcı olabilen testlere güvenilmesi önerilmektedir.
Herkes için tercih edilen tek bir test yoktur. Ortalama risk taşıyan herkes için koşullara bağlı olarak aşağıda tanımlanan yaklaşımlardan herhangi biri uygun olabilir. İlk dördü hem polipleri hem de kanseri saptayabilmektedir:
- Beş yılda bir bükülebilir ile
- On yılda bir
- Beş yılda bir
- Beş yılda bir sanal kolonoskopi
Özellikle numuneye dayalı testin kolay ve güvenli olma özelliği arzulandığında üç laboratuvar testinden biri kullanılabilir:
- Yılda bir gaitada gizli kan testi (FOBT) veya daha basit immünokimyasal yöntemle gaitada gizli kan testi (iFOBT veya FIT)
- Gaitada DNA testi—optimal test sıklığı henüz bilinmemektedir. Bu testin henüz kullanılmasını önermeye yetecek sayıda bilgi birikimi mevcut değildir.
Her test yalnız başına kullanılabildiği gibi iki test birlikte kullanılabilir. Bulgular anormalse kolonoskopiye gerek vardır.
Kolonoskopi en doğru ve ayrıntılı test olmasına rağmen en maliyetli ve girişimsel olan testtir. Özellikle, risk faktörleri olanlar için uygundur. Daha basit bir testi seçmek için nedenleriniz olabilir. Gaita numunesi ve sigmoidoskopi testleri daha kolay olmasına rağmen o kadar doğru sonuçlu değildir. Birlikte kullanılması daha iyi olup spesifik koşullar altında en iyi yaklaşım olabilir. Önerilen testlerden herhangi birinden geçmek hiç test olmamaktan daha iyidir.
Araştırmalar yalnızca poliplere değil kolon iç yüzeyindeki düz yaralara da dikkat edilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu inceleme test tipi önerilerini de etkileyebilir. Ayrıca, görüntüleri inceleyen kişinin eskisinden daha dikkatli çalışması gerektiği anlamı taşır.
Bağlantılar
MedlinePlus: Colorectal Cancer
Healthwise, Inc. Decision Point: Which test should I have to screen for colorectal cancer?
Kaynaklar
Bernard L, et al. 5 Mar 2008 (e-pub). Screening and surveillance for the early detection of colorectal cancer and adenomatous polyps, 2008: a joint guideline from the American Cancer Society, the US Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer, and the American College of Radiology. CA Cancer J Clin 58. Available on the Internet through http://caonline.amcancersoc.org. Accessed 6 Mar 2008.
Boyles, S. 6 Mar 2008. Flat lesions linked to colon cancer: flat lesions can be overlooked during colonoscopies. Available on the Internet at http://www.webmd.com/colorectal-cancer/news/20080306/flat-lesions-linked-to-colon-cancer?src=RSS_PUBLIC through http://www.webmd.com. Accessed 14 Mar 2008.
American Cancer Society. Can colorectal polyps and cancer be found early? American Cancer Society colorectal cancer screening guidelines. Rev 5 Mar 2008. Available on the Internet through http://www.cancer.org. Accessed 14 Mar 2008.
US Centers for Disease Control and Prevention. Colorectal cancer screening guidelines. Reviewed/updated 16 Feb 2007. Available on the Internet at http://www.cdc.gov/cancer/colorectal/basic_info/screening/guidelines.htm through http://www.cdc.gov. Accessed 15 Feb 2008.
Jemal, A, et al. Mar/Apr 2008. Cancer statistics, 2008. CA Cancer J Clin 58:71-96. Available on the Internet at http://caonline.amcancersoc.org/cgi/content/full/58/2/71 through http://caonline.amcancersoc.org. Accessed 14 Mar 2008.
US Centers for Disease Control and Prevention. United States cancer statistics: major facts and findings. Updated/reviewed 24 Sep 2007. Available on the Internet at http://www.cdc.gov/cancer/npcr/uscs/2004/facts_major_findings.htm through http://www.cdc.gov. Accessed 15 Feb 2008.
US Centers for Disease Control and Prevention. A call to action: colorectal cancer (talking points, slides 35 and 37). Available on the Internet at http://www.cdc.gov/cancer/colorctl/caltoaction/slide_index.htm through http://www.cdc.gov. Accessed 3 Aug 2004 and 14 Feb 2008.
Centers for Medicare and Medicaid Services, US Department of Health and Human Services. Colorectal cancer facts for people with Medicare (pub. 11040). PDF available for download at http://www.medicare.gov/publications/pubs/pd/11040.pdf through http://www.medicare.gov. Accessed 3 Aug 2004 and 14 Feb 2008.
US Centers for Disease Control and Prevention. Colorectal cancer: health professionals facts on screening. Available on the Internet at http://www.cdc.gov/cancer/ScreenForLife/fs_professional.htm through http://www.cdc.gov. Accessed 15 Jul 2004 and 14 Feb 2008.
US Centers for Disease Control and Prevention. Colorectal cancer: Screen For Life: basic facts on screening. Available on the Internet at http://www.cdc.gov/cancer/ScreenForLife/fs_basic.htm through http://www.cdc.gov. Accessed 15 Jul 2004 and 14 Feb 2008.
American Gastroenterological Association. Colorectal cancer screening (patient brochure). Previously available on the Internet at http://www.gastro.org/clinicalRes/brochures/cc_screening.html. Accessed 15 Jul 2004; document no longer posted.
Centers for Medicare & Medicaid Services, US Department of Health and Human Services. Colorectal cancer screening for people with Medicare (pub. 11039). 1 Apr 2003 (since revised: Jan 2006). Available on the Internet at http://www.cdc.gov/cancer/colorectal/sfl/print_materials.htm through http://www.cdc.gov. Accessed 3 Aug 2004 and 14 Feb 2008.
American Cancer Society. Guidelines for the early detection of colon cancer (reviewed 2003). PDF available for download at http://www.cancer.org/colonmd/pdfs/guidelines.pdf through http://www.cancer.org. Accessed 15 Jul 2004.
New recommendations by the American College of Gastroenterology call for changes in colorectal cancer screening of African Americans (press release). 21 Mar 2005. Available on the Internet at http://www.acg.gi.org/media/releases/march212005.asp through http://www.acg.gi.org. Accessed 2005 and 14 Feb 2008.
Sirovich BE, Schwartz LM, Woloshin S. Screening men for prostate and colorectal cancer in the United States: does practice reflect the evidence? 19 Mar 2003. JAMA 289:1414-1420.
Stevens T and Burke CA. Colonoscopy screening in the elderly: when to stop? Aug 2003. Amer J Gastroenterol 98;8:1881. Available on the Internet through http://www.amjgastro.com. Accessed 3 Aug 2004; abstract accessed 14 Feb 2008.
US Centers for Disease Control and Prevention. Colorectal cancer test use among persons aged 50 years, United States, 2001. 14 Mar 2003. MMWR 52(10). PDF available for download at http://www.cdc.gov/MMWR/PDF/wk/mm5210.pdf through http://www.cdc.gov. Accessed 3 Aug 2004 and 14 Feb 2008.
US Preventive Services Task Force. Screening for colorectal cancer: recommendations and rationale. 2002. Ann Intern Med 137(2):129-31. Available on the Internet at http://www.ahrq.gov/clinic/3rduspstf/colorectal/colorr.htm through http://www.ahrq.gov. Accessed 15 Jul 2004 and 14 Feb 2008.
Winawer S, et al, for the US Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer. Colorectal cancer screening and surveillance: clinical guidelines and rationale, update based on new evidence. Feb 2003. Gastroenterol 124(2):544-560. Available on the Internet at http://www.guideline.gov. Accessed 19 Jul 2004 and 14 Feb 2008.
JournalWatch. "USPSTF Updates Colorectal Cancer Screening Guidelines." Availabe online at http://firstwatch.jwatch.org/cgi/content/short/2008/1007/1?rss=1 through http://firstwatch.jwatch.org. Accessed November 2008.
U.S. Preventive Services Task Force. Screening for Colorectal Cancer: U.S. Preventive Services Task Force Recommendation Statement. Annals of Internal Medicine Volume 149, Issue 9. November 4, 2008. Available online at http://www.annals.org/cgi/content/full/0000605-200811040-00243v1 through http://www.annals.org. Accessed November 2008.