ALT

Karaciğer hasarını saptamak için tipik olarak alanin aminotransferaz (ALT) kan testi kullanılmaktadır. Sıklıkla aspartat aminotransferaz (AST) ile veya karaciğer panelinin bir bölümü olarak veya karaciğer hastalığını taramak veya tanınmasına yardımcı olmak için istenir. ALT, AST’ye göre daha spesifik olmakla birlikte AST ve ALT’nin en önemli testler olduğu düşünülmektedir. Bazen AST doğrudan ALT ile karşılaştırılır ve AST/ALT oranı hesaplanmaktadır. Karaciğer hasarının nedenleri arasında ayrım yapmak için bu oran kullanılabilir.

Hangi tip karaciğer hastalığının mevcut olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için ALT değerleri sıklıkla alkalen fosfataz (ALP) , total protein ve bilirübin gibi diğer testlerin sonuçlarıyla karşılaştırılmaktadır.

Karaciğer hastalığı olanların tedavisini takip etmek, tedavinin işe yarayıp yaramadığını anlamak için sıklıkla ALT testi yapılır. Bu amaçla yalnız başına veya diğer testlerle birlikte istenebilir.

Doktorunuz karaciğer bozukluğu semptomları olan kişileri değerlendirmek için genellikle bir ALT testini (ve birkaç başka testi de) ister. Bu semptomların bir bölümü:

• Güçsüzlük, bitkinlik
• İştahsızlık
• Bulantı, kusma
• Karında şişkinlik veya ağrı
• Sarılk
• Koyu renkli idrar, açık renkli dışkı
• Kaşınmalar

Karaciğer hastalığı riski artmış kişiler için yalnız başına veya diğer testlerle birlikte ALT de istenebilir. Bazı örnekler:

• Hepatit virüslerine maruz kalma öyküsü olanlar
• Alkolikler
• Ailelerinde karaciğer hastalığı öyküsü olanlar
• Karaciğere zararlı olabilen ilaçları kullanan kişiler
• Aşırı kilolu veya diyabetliler

Bitkinlik veya enerji kaybı gibi hafif derecede semptomları olan kişilerin kronik karaciğer hastası olmadığından emin olmak için ALT testi yapılabilir. Karaciğer hastalığı olan kişilerin tedavisini takip için ALT kullanıldığında düzenli aralıklarla ALT testi istenebilir.

Çok yüksek ALT düzeyleri (normalin üst sınırının 10 katından daha yüksek) genellikle akut hepatite ve sıklıkla bir viral enfeksiyona bağlıdır.Akut hepatitte ALT düzeyleri genellikle yaklaşık 1-2 ay yüksek düzeylerde kalmakta normale dönmesi 3-6 ay gibi uzun bir zaman dilimini kapsayabilmektedir. Karaciğere toksik ilaçlara veya başka maddelere maruz kalma ve yine karaciğere gelen kan akımında azalmaya (iskemi) neden olan bozukluklar sonucu ALT düzeyleri belirgin derecede yükselebilmektedir.

Kronik hepatitte ALT değerleri genellikle o kadar yüksek düzeylere ulaşmamakta sıklıkla normalin üst sınırınını 4 katından daha düşük düzeylere çıkmaktadır. Bu durumda ALT düzeyleri sıklıkla normal ve hafifçe yüksek değerler arasında değişmekte olduğundan doktorlar tipik olarak belli bir seyir takip edip etmediğini anlamak için sıklıkla ALT testi isteyecektir. ALT’nin orta derecede yükseldiği diğer nedenler arasında safra kanallarının tıkanması, siroz (genellikle kronik hepatit veya safra kanalı tıkanıklığı sonucu) ve karaciğer tümörleri sayılır.

Karaciğer hastalıkları tiplerinin çoğunda ALT düzeyi AST’den daha yüksektir. AST/ALT oranı ise daha düşük olacaktır. Az sayıda istisnai olgu mevcuttur. Alkolik hepatit, siroz ve kas zedelenmesinde genellikle AST/ALT oranı artmaktadır.

ALT sıklıkla bir AST testiyle birlikte veya karaciğer panelinin bir bölümü olarak test edilmektedir.

Kas dokusu içine aşı yapılması, ilaç verilmesi veya zorlu egzersiz ALT düzeylerini yükseltebilmektedir.

Birçok ilaç, ilaç alanların çok küçük bir yüzdesinde karaciğer hasarına neden olarak ALT düzeylerini yükseltebilmektedir. Bu, hem reçeteye tabi ilaçlar hem de bazı “doğal” sağlık ürünleri için de doğrudur. Yüksek ALT sonucu çıktığında doktorunuza kullanmakta olduğunuz ilaçlar ve sağlık katkıları hakkında bilgi verdiğinizden emin olun. Çok fazla abur cubur yemek de karaciğer hasarına neden olarak ALT’de hafif artışlara yol açabilmektedir. Normal beslenme ritmine geçildiğinde karaciğer hasarı düzelecektir.

AST ‘ye göre ALT karaciğer için daha spesifik olduğundan vücudun diğer bölgelerini etkileyen hastalıkların daha az etkisi altında kalmaktadır. Örneğin kalp ve iskelet kası gibi karaciğer dışındaki diğer organlara travma da ALT’de hafif derecede yükselmelere neden olabilmektedir. Örneğin akut pankreatit ve kalp krizlerinde, ALT’de hafif artışlar görülebilmektedir.