Diğer adları
Apo A
Resmi adı
Apolipoprotein A-I
Bu makalenin en son gözden geçirilme tarihi
Bu makalenin en son değiştirilme tarihi 5 Kasım 2017.
Bir Bakışta
Niçin Testi Yaptıracaksınız?

Özellikle HDL-kolesterol düzeyleriniz azalmışsa Apo A-I düzeylerinin yeterli olup olmadığını belirlemek ve koroner arter hastalığı (KAH) geliştirme riskinizi saptamaya yardımcı olmak için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?

Hiperlipideminiz veya ailenizde KAH veya periferik damar hastalığı varsa, doktorunuz kalp hastalığı geliştirme riskinizi değerlendirmeye çalışıyorsa, lipit tedavisi veya yaşam tarzı değişikliklerinin etkinliğini izlediğinizde bu test istenir.

Gerekli Numune Nedir?

Kolunuzdaki bir toplardamarınızdan veya bebeğin topuğu veya parmağı delinerek kan örneği alınır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?

Hayır. Ancak bu test genellikle açlık gerektiren diğer testlerle (örneğin trigliserit) birlikte istendiğinden bu test öncesi 12 saat aç kalmanız istenebilir.

Ne test edilmektedir?

Apolipoproteinler lipitleri kan akımıyla taşıyan lipoprotein komplekslerin protein bileşenleridir. Apolipoproteinler lipoproteinlerle yapısal bütünlük sağlar ve sudan kaçan (hidrofobik) lipitleri merkezinde saklar.

Lipoproteinlerin çoğu kolesterol veya trigliseritlerden zengin olup lipitleri hücreler tarafından alınmak üzere vücut içinde taşır. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL – “iyi” kolesterol ) ise boş bir taksi gibidir. Dokulara kadar gider, fazla kolesterolü toplar ve yeniden karaciğere geri taşır. Karaciğerde kolesterol ya gelecek kullanım için yeniden çevrime alınır veya safrayla atılır. Hücrelerin fazla kolesterolden kurtulmalarının tek yolu HDL’nin geri taşınmasıdır. Arterlerin korunmasına yardımcı olduğu gibi hatta yeterince HDL mevcut olduğunda koroner arter hastalığına yol açabilen ateroskleroz sonucu oluşabilen yağ plaklarının birikim sürecini tersine çevirebilir.

Apolipoprotein A taksi sürücüsüdür. Kolesterolü dokulardan HDL’ye yükleyen enzimleri etkinleştirir, HDL’nin tanınmasını ve transport sonunda karaciğerdeki reseptörler tarafından bağlanmasını sağlar. İki apolipoprotein tipi mevcuttur: Apo A-I ve Apo A-II. Apo A-I, Apo-II’ye göre yaklaşık 3’te 1 oranında daha fazla bulunmaktadir. Apo A-I konsantrasyonu doğrudan ölçümlenebilir ve HDL düzeyleriyle birlikte yükselip alçalma eğilimi gösterir. Bu durum bazı uzmanların Apo-I’in Apo A-I ‘in HDL testine göre aterojenik riskin daha iyi bir belirteci olabildiğini düşünmesine yol açmıştır.

Apo A-I ‘deki yetersizliklerin artan bir koroner arter hastalığı (KAH) ve periferik damar hastalığı geliştirme riskiyle iyi bir korelasyon gösterdiği görünmektedir.

Test için numune nasıl toplanır?

Tipik olarak kolunuzun toplardamarından kan örneği alınır. Alternatif olarak özellikle pediyatrik hastalarda topuk veya parmak ucu delinerek kan örneği alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?

Test için hazırlık yapmak gerekmemekle birlikte bu test tam bir lipit profiliyle eş zamanlı yapılabildiğinden en azından 12 saat aç kalmak gerekebilir.

Daha fazlası için
See Less
Sık Sorulan Sorular
  • Nasıl kullanılır?

    KAH geliştirme riskinizi belirlemek için lipit profilinin bir bölümü olarak diğer lipit testleriyle birlikte Apo A-1 istenebilir. Rutin olarak istenmese bile kendinde veya ailesinde kalp hastalığı ya veya hiperlipidemisi olan hastalarda yararlı olabilmektedir. Apo A-I eksikliğine neden olan rahatsızlıklara tanı konmasına yardımcı olmak, yaşam tarzı değişiklikleri ve lipit tedavilerinin etkinliğini izlemek için Apo A-I düzeylerinin ölçülmesi de istenebilir.

  • Ne zaman istenir?

    Kendileri veya ailelerine hiperlipiemi ya veya prematüre KAH olan hastalarda Apo A-I düzeyleri ölçülebilir. Doktorunuz hiperlipieminizin nedenini belirlemeye çalışırken ya yada Apo A-1 eksikliğine neden olan bozukluğa bağlı olabildiği kuşkulanıldığında bu test istenebilir.

    Doktorunuz Apo A/Apo B oranınızı (temel olarak “iyi”-“kötü” kolesterol oranını gösteren ve bazen KAH riski belirteci olarak kullanılan bir oran) Apo B-100 (Apo B) ile birlikte Apo A-I testini isteyebilir.

    Lipit düşürücü tedavi almaktaysanız veya yaşam tarzı değişiklikleri ( diyetle yağı azaltmak ve düzenli egzersizlerin dozunu artırmak) uygulamaktaysanız değişikliklerin etkinliğini izlemek için doktorunuz diğer testlerle birlikte Apo A-I testi isteyebilir.

  • Test sonucu ne anlama gelir?

    Apo-I 'de bir artış genellikle bir sorun oluşturmamakla birlikte azalan düzeyler düşük HDL düzeyleri vevücuttaki kolesterol fazlalığının klirensinde azalmayla ilişkilidir.  Apo ÁI düzeylerindeki azalmayla birlikte Apo B-100 konsantrasyonlarındaki artış,   koroner arter hastalığı riskinde artışa neden olmaktadır.

    Apo A-I (ve dolayısıyla düşük HDL düzeyleri) yetersizliğine yol açan bazı kalıtsal bozukluklar mevcuttur.  Bu rahatsızlıkları olan kişiler hiperlipidemi ve daha yüksek düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL - the "kötü" kolesterol) düzeylerine sahip olma eğilimindedirler. Bu hastalarda  ateroskleroz  daha sık görülmektedir.   

    Apo A-I aşağıdaki durumlarda azalabilir:

    Apo A-I 'nin yükselebildiğidurumlar:

    • İlaç kullanımı: karbamazepin, östrojenler, etanol, lovastatin, niasin, oral doğum kontrol hapları, fenobarbital, pravastatin ve simvastatin
    • Ailevi  hiperalfalipoproteinemi (seyrek görülen bir genetik bozukluk )
    • Fiziksel egzersiz
    • Gebelik
    • Kilo kaybı
    • Statinlerin kullanımı

     

  • Bilmem gereken başka bir şey var mı?

    Apo A-I konsantrasyonu serumdaki HDL  miktarını yansıtmaktadır.Kadınlarda HDL ve dolayısıyla Apo  A-I düzeyleri daha yüksektir.

    Rutin olarak Apo A-I testi istenmemektedir. Doktorlar hâlâ Apo A-I ve yeni ortaya atılan  başka  kardiyak risk belirteçlerinin (Apo B-100, hs-CRP ve Lp(a)  en iyi kullanım alanlarını belirlemeleri gerekmektedir. Bu testler özel durumlarda doktorlara ilave bilgiler sunmalarına rağmen rutin olarak kullanılan lipit testlerinin yerine geçtikleri anlamı taşımamaktadır.

  • Apo A-I’imi yükseltmek için ne yapabilirim?

    HDL ve Apo A-I’i yükseltmenin en iyi yöntemlerinden biri düzenli egzersizdir. Diyetinizdeki yağ miktarını azaltarak, sağlıklı kilolarınızı koruyarak ve egzersiz yaparak kalp hastalığı geliştirme riskinizin azalmasına yardımcı olabilirsiniz.

Kaynakça

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, Hauser SL, Longo DL, Jameson JL eds, (2005). Harrison's Principles of Internal Medicine, 16th Edition, McGraw Hill.


O'Riordan, M. (2007 March 22). High Levels of Apolipoprotein A1 and HDL Associated With Reduced Risk of Recurrent VTE [7 paragraphs]. Heartwire — a professional news service of WebMD [On-line information]. Accessed on: Available FTP: http://www.medscape.com/viewarticle/554016


Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry, AACC Press, Washington, DC. Winter, W. and Harris, N. Chapter 21: Lipoprotein Disorders, pp 251-259.


Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO., Pp 110-114.


(2000 March). What Are Cholesterol, Other Lipids, And Lipoproteins? [55 paragraphs]. Northern Berkshire Health Systems, Health A to Z [Well-Connected Online report]. Available FTP: http://www.nbhealth.org/myhealthadviser/atoz/doc23.html


Hargrove, G.M., Junco, A., and Wong, N.C.W. (1999). Hormonal regulation of apolipoprotein AI [21 paragraphs]. Journal of Molecular Endocrinology 22, 103-111 [On-line Journal]. Available as PDF file: http://journals.endocrinology.org/jme/022/0103/0220103.pdf


Theoretical Biophysics Group (2001 February 19, Modified). HDL and Apo A-1 Structure Prediction [3 paragraphs]. NIH Resource for Macromolecular Modeling and Bioinformatics [On-line information]. Available FTP: http://www.ks.uiuc.edu/Research/apoa1/


Apolipoprotein A-1 [2 paragraphs]. ARUP's Guide to Clinical Laboratory Testing (CLT) [On-line information]. Available FTP: http://www.arup-lab.com/guides/clt/tests/clt_al67.htm#1142700


Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Daha fazlası için
See Less