Fruktozamin

Bin dokuz yüz seksenlerden beri fruktozamin testi yapılmaktadır. Diyabetlilerin kan şekerlerini kontrolüne yardımcı olmak izlem testleri olarak hem fruktozamin hem de  HbA1C testleri kullanılmakla birlikte, HbA1C testi çok daha popüler ve daha yaygın biçimde kabul görmüş testtir. Diyabet kuruluşları HbA1C ‘nin güvenilirlikle ölçülemediği durumlarda fruktozaminin yararlı olabildiğini belirtmektedir. Fruktozamin testinin daha iyi bir izlem seçeneği olduğu durumlar:

• Diyabet tedavisinde hızlı değişiklikler – fruktozamin testi aylar boyu beklemektense birkaç hafta sonra diyet veya ilaçlarda yapılan düzenlemelerin etkinliklerinin değerlendirilmesine olanak tanır.
• Diabetiklerin gebeliği – gebelik sırasında iyi bir kontrol esastır. Gebelik boyunca annenin gereksinmeleri sık sık değişmektedir. Değişen glukoz ve insülin gereksinmelerini izlemeye ve uyum sağlamaya yardımcı olmak için kan şekeri düzeyleriyle birlikte fruktozamin ölçümleri de istenebilir.
• Kırmızı kan hücresi kaybı veya anormallikleri – hastada hemolitik anemi veya kan kaybı durumlarında olduğu gibi kırmızı kan hücrelerinin ortalama ömrünü olumsuz etkileyen bir rahatsızlık mevcutsa HbA1C testi doğru sonuç vermeyecektir. Bazı değişik hemoglobin formlarının varlığı HbA1c ölçüm yöntemlerinin bir bölümünü etkileyebilmektedir. Bu olgularda kan şekeri kontrolünün izlemi için fruktozamin testi kullanılabilir.

İyi kontrol altına alınmış diyabetlilerde fruktozamin konsantrasyonları diyabeti olmayanların düzeyleriyle örtüşebildiğinden diyabet taraması olarak fruktozamin testi yararlı olmaz.

Yaygın biçimde kullanılmamakla birlikte doktorunuz hastasının son 2-3 haftadaki ortalama kan şekeri düzeyini izlemek istediğinde bu test istenebilir. Esasen diyabet tedavi planı uygulanırken veya diyet veya ilaçlardaki değişikIiğin etkisini izlemek için tedavi planı değiştirilirken bu test istenir. Diyabet hastası gebe kaldığında  veya bir müddet glukoz ve insülin gereksinmelerini değiştirebilen akut veya  sistemik hastalığa yakalandığıda da  fruktozamin düzeyleri ölçülebilir. Diyabet takibinin gerektiği, ancak HbA1C testinin güvenle kullanamayacağı durumlarda da fruktozamin testinden yararlanılabilir.

Hastanın fruktozamin düzeyi yükselirse son 2-3 haftalık ortalama kan şekeri düzeyi de yükselmiştir. Genellikle fruktozamin konsantrasyonu ne kadar yüksekse ortalama kan şekeri düzeyi de yükselmiştir. Eğilimler mutlak değerlerden daha önemli olabilir. Normal düzeylerden yükselme eğilimi hastanın kan şekeri kontrolünün yeterli olmadığını, başka bir deyişle çok fazla şeker, çok az insülin almakta olduklarını veya insülin tedavisinin daha az etkili olduğunu gösterebilir.

Normal fruktozamin düzeyleri hastanın diyabetli olup olmadığını (ve dolayısıyla izlenmesi gerektiğini) veya diyabetin iyice kontrol altına alındığını gösterebilir. Yüksek fruktozamin düzeylerinden normale düşme eğilimi hastanın tedavi rejimindeki değişikliklerin etkili olduğunu gösterebilir.

Fruktozamin sonuçları hastanın tüm klinik bulgularının bağlamında değerlendirilmelidir. Kanda düşük total protein ve/veya  albumin düzeyleri, protein kaybında artış veya vücutta üretilen protein tipinde değişikliklerle ilişkili olarak fruktozamin sonuçları hatalı olarak düşük çıkabilir. Bu durumda günlük kan şekeri izlemi ve fruktozamin testi sonuçları arasında aykırılık dikkat çekebilir. Yine kan şekeri konsantrasyonları yüksek ve alçak değerler arasında kararsız biçimde değişen bir kişide fruktozamin ve HbA1C normal veya normale yakın düzeylerde olabilmesine rağmen sık sık izlenmesi gereken bir durum söz konusudur.

Yüksek C vitamini (askorbik asit) düzeyleri, lipemi, hemoliz ve hipertiroidi fruktozamin test sonuçlara müdahale edebilmektedir.

Hayır. Ev testi olarak yakın geçmişte olmasına rağmen, 2002 yılında yanlış yüksek pozitif sonuçların fazla olması nedeniyle şirket yetkilileri bu testlerin üretimini durdurmuştur.