Yükselmiş alkalen fosfataz (ALP) nedeni olabilecek karaciğer ve kemik hastalıkları arasında ayrım yapmak, bazen karaciğer hastalığı ve/veya aşırı alkol kullanımını belirlemeye yardımcı olmak için bu test yapılır.
GGT
Bir karaciğer bozukluğunuz varsa veya ALP düzeyi yükseldiğinde izlem testi olarak bu test yapılır.
Bir kol damarınızdan alınan kan numunesi kullanılır.
GGT düzeyleri yemek yedikten sonra düşmekte olduğundan testi yaptırmadan önce en az 8 saat açlık önerilir.
-
Nasıl kullanılır?
Alkalen fosfataz (ALP) değerlerinin neden yükseldiğini belirlemek için gama-glutamil transferaz (GGT) düzeyleri ölçülebilir. Safra yollarının hastalığı ve bazı karaciğer hastalıklarında hem ALP hem de GGT yükselmekle birlikte kemik hastalığında yalnızca ALP yükselecektir. ALP düzeyi artmış kişide GGT düzeyi normalse neden, büyük bir olasılıkla kemik hastalığıdır.
Karaciğer hastalığı ve safra yolu tıkanıklığını saptamaya yardımcı olmak için bazen GGT testi kullanılmaktadır. Bu test genellikle ALT, AST, ALP ve bilirubin gibi diğer karaciğer testleriyle birlikte veya bu testlerin ardından izlem testleri olarak istenmektedir. Artmış GGT düzeyleri genellikle karaciğerin hasar görmekte olduğunu gösterebilirse de spesifik olarak hasara neden olabilen bozukluğu tanımlayamamaktadır. Karaciğer hastalığı GGT düzeylerinin yükselmesine neden olabildiği gibi alkol tüketimi ve/veya konjestif kalp yetmezliği gibi bir hastalığıyla ilişkili olabilir.
Kronik alkol kötüye kullanımının tarama testi olarak GGT testi kullanılabilir ( kronik içicilerin yaklaşık % 75’inde GGT yükselmiş olacaktır). Bazen alkolizm veya alkolik hepatit tedavisi alan kişilerde alkol kullanımı ve/veya suistimalini izlemek için bu test yapılabilir.
-
Ne zaman istenir?
ALP düzeyi yükseldiğinde GGT testi istenebilir. Hiçbir hastalık bulgusu olmasa bile karaciğer hasarını araştırmak için yalnız başına veya rutin bir karaciğer panelinin bileşeni olarak ALP testi istenebilir. Yükselmiş ALP değerlerinin aksine karaciğer panelinin AST ve ALT gibi diğer bileşenleri artmamışsa, yüksek ALP kaynağının bir kemik bozukluğu veya karaciğer hastalığı olup olmadığını belirlemeye yardımcı olmak için GGT testi istenebilir. .
Hastada karaciğer hastalığını düşündüren bulgular veya belirtiler varsa diğer karaciğer fonksiyon testleriyle birlikte veya sonrasında GGT istenebilir. Karaciğer hasarının bazı belirti ve bulguları:
- Zayıflk, bitkinlik
- İştahsızlık
- Bulantı ve kusma
- Karında şişkinlik ve/veya ağrı
- Sarılık
- Koyu renkli idrar, açık renkli dışkı
- Kaşıntı (pruritus)
Karaciğer veya safra yollarında akut hasara neden olan hastalıkların çoğunda GGT artmakla birlikte farklı karaciğer hasarı nedenleri arasında ayrım yapmada genellikle yararlı olmamaktadır. Bu nedenle GGT kullanımı tartışmalıdır. Bazı biyokimya kuruluşları tarafından yayınlanmış kılavuzlar rutin GGT kullanımını önermemektedir. Bu kılavuzlar ALP yüksekliğinin nedenini belirlemede yararlı olabildiğini düşündürmektedir.
Alkol tedavisini tamamlamış alkol kötüye kullanım öyküsü olan kişilerde tedavi programına uyumu izlemek için GGT testi istenebilir.
-
Test sonucu ne anlama gelir?
Yüksek GGT düzeyleri, spesifik olarak ne olduğunu göstermese de bir şeylerin karaciğerinize zarar vermekte olduğuna işaret edebilir. Genellikle düzeyler ne kadar yüksekse karaciğere “tehdidin” boyutu da o derece yüksektir. Düzeyler karaciğer hastalığına veya konjestif kalp yetmezliği ve alkol tüketimine bağlı olabilir. Yüksek bir GGT düzeyi, artmış ALP nedeni olarak kemik bozukluğunu dışlamaya yardımcı olacaktır.
GGT düzeyleri düşük veya normalse kemik hastalığına bağlı olarak ALP‘nin artması daha büyük bir ihtimal dahilindedir. Düşük veya normal sonuç hastanın karaciğer hastası olma veya alkol kullanma ihtimalini ortadan kaldırır.
-
Bilmem gereken başka bir şey var mı?
GGT testinizden önceki 24 saat içinde küçük miktarlarda alkol alınması bile GGT’de geçici bir artışa neden olabilmektedir. Bu durumda doktorunuz testi tekrarlamak isteyebilir.
Kalp yetmezliğinde GGT düzeyleri yükselebilir. Bazı çalışmalar yüksek GGT düzeyleri olan kişilerin kalp hastalığından ölüm riskinin yükseldiğini göstermiş olmasına rağmen bu bağıntının nedeni bilinmemektedir.
GGT düzeyinin yükselebilmesine neden olabilen ilaçlar arasında fenitoin, karbamazepin ve fenobarbital benzeri barbitüratlar sayılır. Steroid yapısında olmayan iltihap giderici, lipid düşürücü ilaçlar, antibiyotikler, (aşırı mide asidi üretimini tedavi etmek için kullanılan) histamin reseptör blokerleri, mantar ilaçları, antidepresanlar ve testosteron gibi hormonlar gibi birçok başka reçeteye tabi olan ve olmayan ilacın kullanımı GGT düzeylerini artırabilir. Klofibrat ve oral doğum kontrol ilaçları GGT düzeylerini düşürebilmektedir.
Sigara kullanımı da GGT’yi yükseltebilmektedir.
Erkeklerin aksine kadınlarda yaşla beraber GGT düzeyleri yükselmektedir.Ancak erkeklerdeki düzeyler her zaman kadınlardaki düzeylerden biraz daha yüksektir.
-
Herhangi bir hastalık bulgusuna sahip olmamama rağmen GGT test sonucum yüksek. Nedeni nedir?
Yükselebilir. GGT çok duyarlı bir test olup hastalık bulgularınız yoksa yükselebilir. Bu artış, geçici olabilir, belki de testten önceki 24 saat içinde almakta olduğunuz ilaçlar veya alkole bağlı olabilir. Diğer karaciğer enzimleri normalse, doktorunuz sadece bekleyebilir ve daha sonra GGT testini tekrarlayabilir. GGT çok yüksek ve/veya diğer karaciğer enzimleriniz yükselmişse, doktorunuz nedeni araştırmak için daha kapsamlı testler yapmayı isteyebilir.
-
Alkoliktim artık içki içmeyi bıraktım. Yüksek GGT sonucum ne zaman düzelir?
Alkol almayı kestiğinizde zamanla GGT düzeyi normale yakın değerlere düşecektir. İçki içmeyi kestikten sonra GGT’nin normale dönmesi en azından bir ay sürer. Alkolden kaçınmak karaciğerinize daha fazla zarar verme olasılığını azaltacak olduğu gibi karaciğer fonksiyonlarınızın iyileşmesine olanak tanımak gerekir.