Diğer adları
İdrar kültürü ve duyarlılığı
Resmi adı
İdrar Kültürü
Bu makalenin en son gözden geçirilme tarihi
Bu makalenin en son değiştirilme tarihi 9 Kasım 2017.
Bir Bakışta
Niçin Testi Yaptıracaksınız?

İdrar yolu enfeksiyonu tanısı koyabilmek için.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?

Eğer yan ağrısı, ağrılı ve sık idrara çıkma gibi idrar yolu enfeksiyonu semptomlarına rastlanılırsa bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?

Orta akım temiz idrar örneği.

Test için Hazırlık Gerekir mi?

Hayır.Gerekmez

Ne test edilmektedir?

İdrar kültürü testi idrardaki bakteri ve mayaları saptar ve tanımlar. İdrar omurganın her iki yanında kaburgaların altında yerleşmiş böbreklerde üretilir. Böbrekler kandaki atıkları filtreler ve sarı idrarı oluşturup vücut dışına atar.İdrar böbreklerden üreter vasıtasıyla geçici olarak depolanacağı mesaneye gelir ve sonrada üretra ile idrar yapma işlemi yapılır. İdrar genelde sterildir fakat bazen üretranın dışındaki deriden içeri giren bakteriler (veya daha nadiren mayalar) yukarı doğru ilerleyip idrar yolu enfeksiyonu oluştururlar.

İdrar kültürü ile az miktarda idrar agarlara (ince besiyeri tabakası) ekilir ve vücut ısısında bekletilir. Eğer bakteriler idrar örneğinde ürerlerse 24-48 saat içerisinde küçük yuvarlak bir halka oluşur. Bu halkanın şekli, büyüklüğü, ve kolonilerin rengi bakterilerin ne olduğu konusunda ipuçları verir ve kolonilerin sayısı bakteri sayısını belirtir. Laboratuvarcı agar levhasında oluşan kolonileri gözlemler, sayılarını ve kaç tip üreme olduğunu sayar. İdeal olarak temiz bir idrar örneğinde bakteri bulunması enfeksiyona bağlıdır. Genellikle tek tip bakteriler çok sayıda bulunur. Bazen birden fazla tip bakteri saptanır. Bu enfeksiyonun birden fazla patojen (hastalık oluşturucu) içerdiğini göstersede idrar toplama sırasında deriden kontaminasyona bağlıda olabilir.

Laboratuvarcı gördüğü her bakteri kolonisi tipinden birer parça alır, onları bir lama yayar, ve onları boyar (gram boyası ile). Daha sonra laboratuvarcı bu mikroorganizmaları mikroskopta inceler. Değişik tipteki bakteriler değişik renkli ve şekilli olup ayrımları yapılır. Mesala üriner sistem enfeksiyonlarının en sık nedeni olan Eschericia coli mikroskop altında gram negatif çomak (pembe çomak) olarak görülürken, kadınlarda vajinal kontaminasyonla oluşan Lactobacillus gram pozitif basil olarak görülür (ince mor çomaklar). Lactobacillus gibi bazı bakterilerin tanımlanması kolaydır ve non-patojendir (enfeksiyona sebeb olmaz) ve daha ileri bir araştırmaya gerek kalmaz.. Gram negatif çomaklar gibi grup oluşturan bakterilerin tam olarak hangi tip olduklarının tanımlanabilmesi için ek testler yapılmalıdır.

İdrar kültürünün ilk rapor örnekleri

Ede edilen bilgilerden laboratuvarcı idrardaki bakterilerin (veya mayaların) tipini ve sayısını bildirir bir rapor verir:
Rapor Çevİrİ
24 saat içerisinde üreme olmadı Agarda hiçbirşey üremedi
10.000 den az sayıda organizma / ml Az sayıda bakteri üredi
100.000 den fazla organizma / ml gram negatif çomak üremesi oldu”, gibi örnekler olabilir Hasta muhtemelen gram negatif bakteri enfeksiyonu geçiriyor ve ileri tanımlamaya ihtiyaç duyuyor

Eğer ilk 24-48 saatte kültürde üreme olmazsa kültür negatif kabul edilir ve kültür bitmiş olur. Eğer bir veya daha fazla patojen oluşursa ileri aşamaya geçilir. Biyokimyasal testlerle oluşan bakteri tanımlanır ve duyarlılık testleri ile bakterinin spesifik antimikrobiyal ilaç altındaki üreme durumu belirtilir ki bu da enfeksiyon tedavisi için hangi ilacın kullanılabileceğini belirtir.

.

Test için numune nasıl toplanır?

İdrar kültürü için idrar herzaman toplanabilir. İdrarı etraf deriden bakterilerle kontamine etme riskinden dolayı idrar toplamadan önce genital bölgeninin temizlenmesi önemlidir (özellikle kadınlarda). Kadınlarda vajinanın labialarını ayırıp önden arkaya doğru temizlemelidirler; erkekler penisin ucunu temizlemelidirler. İdrar çıkarmaya başlayınca bir miktar idrar tuvalete yapılır, sonra 9 veya 10 cc idrar steril idrar kabına yapıldıktan sonra geri kalan kısım da tuvalete yapılır. Buna orta akım temiz idrar denir.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?

Hayır bir test hazırlığına gerek yoktur.

Daha fazlası için
See Less
Sık Sorulan Sorular
  • Nasıl kullanılır?

    İdrar yolu enfeksiyonu tanısını koymak için kullanılır.

  • Ne zaman istenir?

    Bir idrar kültürü ağrılı , yanmalı ve sık idrar yapma gibi idrar yolu enfeksiyonunu düşündüren durumlar görüldüğünde istenebilir. Genç bayanlarda komplikasyonsuz alt üriner sistem enfeksiyonlarında, idrar kültürü istenmeden antibiyotik tedavisine başlanabilir. Eğer komplike bir idrar yolu enfeksiyonu düşünülüyorsa veya ilaç tedavisine yanıt yoksa idrar kültürü istenmelidir. Gebe kadınlarda fetus gelişimini ve sağlığını etkileyebileceği için herhangi bir semptom olmasa bile tarama amaçlı idrar kültürü istenebilir.

  • Test sonucu ne anlama gelir?

    Yüksek miktarda tek bir bakteri üremesi (10,000 den büyük koloni oluşturucu birim (KFU/mL) pozitif idrar kültürüdür. Eğer 24 veya 48 saatte 10,000 CFU/mL den az üreme rapor edilmişse bu genelde enfeksiyon olmadığını gösterir. Eğer semptomlar ilerliyorsa idrar kültürü tekrarlanabilir. Beyaz kan hücreleri (WBC-lökosit) ve az sayıda mikroorganizma üreyen semptomatik hastalardaki bu duruma akut üretral sendrom denir.

    Eğer bir kültürde çeşitli farklı mikroorganizmalar üremişse muhtemelen kontaminasyona bağlıdır. Bu özellikle kadınlarda ki Lactobacillus gibi non-patojen bakteriler içerirse doğrudur. Eğer semptomlar ilerlerse doktor daha dikkatli toplanmış yeni bir idrar kültürü isteyebilir.

    Anlamlı sayıda tek bir bakteri tipinin artışı genellikle bir enfeksiyona bağlıdır. Duyarlılık testleri antimikrobiyal tedavinin yapılması için uygulanır. Eğer tedavi edilmezse bakteriyel infeksiyonlar vücudun başka yerlerine doğru yayılır ve ciddi bir hal alır. Genellikle ilk semptom olan ağrı uygulanan tedavi ile ve genelde antibiyotiklerle geriler.

  • Bilmem gereken başka bir şey var mı?

    Kadınlar erkeklerden daha sık idrar yolu enfeksiyonu geçirir. Özellikle okul çağında ki kız çocuklarında sık idrar yolu enfeksiyonu olur. Erkeklerde kültürle ispatlanan idrar yolu enfeksiyonlarında böbrek taşı veya yapısal anormallikler açısından ileri tetkik yapılmalıdır.

    Eğer tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu varsa kültür ve duyarlılık testleri aynı anda yapılmalı. Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kişilerde bakteriler antibiyotiklere direnç geliştirebileceklerinden antibiyotik seçimi dikkatli yapılmalıdır (ve diğer bütün tedavilerde). Böbrek hastalığı olanlar ve /veya böbreği etkilemiş hastalığı olanlar diyabet gibi ve immün sistemi baskılanmış olanlar tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonuna daha meyillidir.  

     

  • Doktor yeni bir idrar kültürü istedi ve ilk kültürününün kontamine olduğunu söyledi. İdrar kültürü nasıl kontamine oldu?

    Eğer genital organ ve derisi örnek toplanmadan önce iyi temizlenememişse idrar kültüründe üç veya daha çok tipte bakteri üremiş olabilir ve bu örnek kontamine olmuş sayılır. Bu test iptal edilir çünkü test idrar yolu kaynaklı ile dışardan gelen bakterileri ayıramaz. Kontamine idrar sorunu orta akım temiz idrar toplama ve temizlik direktiflerinin uygulanması ile önlenebilir.

  • Doktorum bana idrar yolu enfeksiyonu septomlarım olduğunu söyleyip benden idrar kültürü istemeden antibiyotik tedavisine başladı. Neden?

    Sebeb idrar yolu enfeksiyonunun alt idrar yolu enfeksiyonlarına en sık sebeb olan bakteri olan Eschericia coli (E. coli) olmasıdır. Bu  mikroorganizma genellikle trimetoprim-sülfometoksozol, siprofloksasin,ve nitrofrantoin gibi çeşitli antibiyotikleri duyarlıdır, idrar yolu enfeksiyonu bu ilaçlardan herhangibirinin kullanıldığı bir ampirik tedavi ile iyileşir

  • Eğer tedavi edilmezse enfeksiyonuma ne olur?

    Eğer enfeksiyon tedavi edilmezse alt üriner sistemden üst üriner sisteme ilerleyip böbrekleri etkileyebilir  ve kan dolaşımına karışıp septisemiye sebeb olur. Ateş, titreme, artmış beyaz küre sayısı (WBC-lökosit) ve halsizlik görülür. Doktorunuz sizde septisemi varsa tanımlamak için kan kültürü ister ve ona göre antibiyotik tedavisi reçete eder.

  • Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları için risk faktörleri nelerdir?

    İdrar yolu enfeksiyonu için bir çok faktör neden olabilir. Yenidoğan döneminden sonra erkek ve dişi genitoüriner sistem anotomisi farklılığından dolayı kadınlarda daha yüksek insidansda İYE görülür. İnfantlarda ve küçük çocuklarda konjenital anormallikler idrar yolu enfeksiyonuna eşlik eder. Yetişkinlerde cinsel ilişki, diyabet, hamilelik, diafram kullanımı, reflü, nörolojik disfonksiyon, böbrek taşları ve tümörler hepsi idrar yolu enfeksiyonu için predispozedir. Yerleştirilen kataterler ve idrar yolu araçları idrar yolu enfeksiyonu oluşturan majör faktörlerdir.

Daha fazlası için Sık Sorulan Sorular See Less Sık Sorulan Sorular
Kaynakça

En son gözden geçirmede kullanılan kaynaklar

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 981-983.

Wu, A. (2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, Fourth Edition. Saunders Elsevier, St. Louis, Missouri. Pp 1621-1622.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition]. Pp 2037-2038.

Forbes, B. et. al. (© 2007). Bailey & Scott’s Diagnostic Microbiology, Twelfth Edition: Mosby Elsevier Press, St. Louis, Missouri. Pp 842-855.

(2007 August). Your Urinary System and How It Works. National Kidney and Urologic Diseases Information Clearinghouse [On-line information]. Available online at http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/yoururinary/ through http://kidney.niddk.nih.gov. Accessed March 2009.

(2008). Existing Recommendations for Bacteriuria Screening Upheld. Medscape from Reuters Health Information [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/576888 through http://www.medscape.com. Accessed March 2009.

Stanley Hellerstein, S. (2008 September 17). Urinary Tract Infection. EMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/969643-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed March 2009.

(2005 November, Revised). Approach to the Renal Patient. Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmpe/sec17/ch226/ch226b.html#sec17-ch226-ch226b-21 through http://www.merck.com. Accessed March 2009.

Barclay, L. and Murata, P. (2007 May 17). Perineal/Genital Cleaning During Urine Collection May Minimize Contamination. Medscape Medical News [On-line CME]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/556640 through http://www.medscape.com. Accessed March 2009.

Daha önceki gözden geçirmede kullanılan kaynaklar

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Daha fazlası için
See Less