İndirekt Coombs Testi

Kanınızdaki A ve B antijenleri dışında eritrosit antijenlerine karşı oluşan antikorların varlığını saptamak amacıyla İndirekt Coombs Testi (İndirekt antiglobülin testi - IAT) kullanılmaktadır. Kan naklinin beklendiği durumlarda "tip ve tarama" testinin bir bölümü olarak da uygulanmaktadır. Bir antikor saptanırsa hangi antikorların mevcut olduğunu belirlemek için antikor tanımlama testi yapılır. Çapraz eşleştirme sırasında IAT testinin değişik bir formu uygulanır. Vericinin eritrositleri ve plazmanız karıştırılır ve test tüpü içinde eritrosit kümeleşmesi (aglütinasyon) olup olmadığına bakılır. Kan nakilleri sırasında mevcut eritrositlerin antikorlarına karşı antijen içermediğine dikkat edilmelidir.

Kan nakline akut veya gecikmiş reaksiyon gösterdiyseniz doktorunuz reaksiyonun nedenini araştırmak için hem IAT hem de Direkt Coombs Testi (DAT) isteyecektir. (DAT testi eritrositlere bağlanan antikorları saptar). Akut devre geçtikten sonra hastada yeni antikorlar oluşup oluşmadığını anlamak için başka bir IAT testi yapılabilir. Gebelik sırasında anne kanında mevcut, plasentayı geçip bebeğin eritrositlerine saldırabilen ve yenidoğanın hemolitik hastalığına (YHH) neden olan antikorların tarama testi olarak IAT testinden yararlanılmaktadır. Rh kan grubu sistemi içinde "D antijeni" denilen eritrosit antijenine cevaben oluşturulan antikor en ciddi YHH nedenidir. Eritrositlerinin üzerinde D antijeni olan kişinin Rh pozitif, mevcut olmayanın ise Rh negatif olduğu düşünülür. Rh pozitif fetüsün kan hücrelerine maruz kalan Rh negatif annede antikor gelişebilir.  Bunu önlemek için Rh negatif anneye gebeliğin erken döneminde (28. haftada)  ve tekrar doğum zamanında IAT testi yapılmalıdır. Yirmi sekizinci haftada hiç Rh antikoru mevcut değilse, annenin kan dolaşımında mevcut olabilen fetusa ait herhangi Rh pozitif eritrositleri temizlemek, annenin Rh antikorları üretmesini önlemek için anneye bir Rh immünoglobülin (RhIg) enjeksiyonu yapılır. Doğumda bebeğin Rh grubu belirlenir.  Bebek Rh negatifse anneye başka bir RhIg enjeksiyonu yapmak gerekmez. Bebek Rh pozitifse annede başka bir IAT testi daha yapılacaktır. Test sonucu negatifse anneye ilaveten  bir RhIg enjeksiyonu daha yapılır.

Otoimmün  hemolitik anemi tanısı koymaya yardımcı olmak için nadiren bu test kullanılmaktadır. Kişi kendi eritrosit antijenlerine karşı antikorlar oluşturduğunda hemolitik anemi gelişebilir. Sistemik lupus eritematozus gibi bazı otoimmün bozukluklarda, lenfoma veya kronik lenfositik lösemi gibi hastalıklarda, mikoplazma pnömonisi ve  mononükleoz gibi enfeksiyonlarda hemolitik anemi oluşabilmektedir. Penisilin gibi ilaçların kullanımıyla bazı insanlarda da hemolitik anemi oluşabilmektedir.

Beklenen bir kan naklinden önce ve bir transfüzyon reaksiyonu ardından İndirekt Coombs Testi  (İAT) istenir.

Kan nakli reaksiyonunun belirtileri ve bulguları aşağıdakileri içerebilir:

• Ateş, üşüme-titremeler
• Sırt ağrısı
• Kanlı idrar
• Baygınlık veya baş dönmesi hissi

Her kadında gebelik araştırmasının bir bölümü olarak IAT testi yapılır. Rh negatif kadınlarda bir RhIg enjeksiyonundan önce, bebeğin Rh pozitif olduğu saptanmışsa doğumdan sonra da IAT testi yapılır. Rh antikorlarına sahip olduğu bilinen gebe kadınlarda mevcut antikorun miktarını kabaca izlemek için bazen IAT testi istenmektedir.

İndirekt Coombs Test (IAT) sonucu pozitifse, bir veya birden fazla sayıda eritrosit antikoru mevcuttur. Bu antikorların bir bölümü diğerlerinden daha önemli olacaktır.  Kan naklinden önce IAT tarama testi kullanıldığında pozitif IAT testi sonucu mevcut antikorların belirlenmesi için bir antikor tanımlama testine gerek duyulduğuna işaret eder. Antikor tanımlandıktan sonra, kan nakli ardından antikorun, vericinin eritrosit antijenleriyle reaksiyona girmemesi ve  onları yok etmemesi için karşıt antijeni (antijenleri) içermeyen donör kanı tedarik edilmelidir.

Rh negatif annede IAT testi sonucu da negatifse, antikor üretimini engellemek için kısa bir zaman zarfında (72 saat) bir RhIg enjeksiyonu yapmak güvenli bir yaklaşımdır. Annede IAT test sonucu pozitifse o zaman mevcut antikor veya antikorlar tanımlanmalıdır. Bir Rh antikoru saptanmışsa, o zaman RhIg enjeksiyonu yarar sağlamaz. Annede farklı bir antikor mevcut olsa bile annenini Rh antikorları oluşturmasını engellemek için yine de RhIg enjeksiyonu yapılabilir.

Dolaşıma giren bir eritrosit antijeni gerçekten hiçbir zaman kandan temizlenmeyecektir. Yıllar önce antijene maruz kalınmışsa dolaşımdaki antikor düzeyleri ölçülemeyecek kadar düşecektir. Ancak hasta aynı antijene yine maruz kalırsa hızla antikor üretimi tetiklenip antikorlar eritrositlere saldıracaktır.

Her kan nakli hastayı vericinin eritrositleri üzerindeki antijenler kombinasyonuna maruz bırakmaktadır. Nakledilen eritrositler, alıcının eritrositlerine karşı yabancı antijenler içerdiğinde antikor oluşma potansiyeli mevcuttur. Belli dönem içinde çok sayıda kan nakli yapıldıysa farklı antijenlere karşı antikorlar oluşabilmektedir. Bu takdirde uyumlu bir kan bulma olasılığı giderek zorlaşmaktadır.

RhIg (RhImmun Globülin) enjeksiyon tedavisi geliştirilmeden önce, Rh negatif anneler ilk Rh pozitif bebeğinden aldığı kanla sıklıkla duyarlılaşır  ve annede anti-Rh antikorlar oluşmaya başlardı. Daha sonra doğacak Rh pozitif bebeklerde, bebeğin eritrositlerine saldıran annenin anti-Rh antikorları nedeniyle Rh hastalığı oluşmakta ve buna bağlı düşükler ve ölü doğumlar oldukça sık görülmekteydi. Doğan bebeklere sağ kalmaları için hemen kan nakli yapılması gerekmekteydi. Bu immünoglobülin tedavisi bu komplikasyonları geniş ölçüde önlemiş olmasına rağmen kadınların küçük bir yüzdesinde yine de Rh antikorları oluşmaktadır.