Karbamazepin

Karbamazepin testi ilacın hem proteine bağlı hem de serbest kısımlarıının toplamı olan "total" karbamazepini ölçmektedir. İlaç konsantrasyonlarının tedavi edici doz aralığında olup olmadığını belirlemek için için kandaki karbamazepin miktarını ölçmekte ve izlemektedir. Bazen hastanın ilaç tedavisine katkılarını değerlendirmek için karbamazepin testiyle birlikte serbest karbamazepin veya karbamazepin -10,11 epoksit testi de istenecektir.

Doktorlar, başlangıçta dozaj ayarlamaları sırasında hastalarını yan etkiler veya ters reaksiyonlar açısından değerlendirmeye yardımcı olmak için karbamazepin testleri isteyebilir. Her dozda yan etkiler görülebilmesine rağmen daha yüksek konsantrasyonlarla ilişkili olanlar aşağıdakileri içerir:

• Baş dönmesi
• Koordinasyonsuz hareketler
• Uyuklama
• Bulanık veya çift görme
• Nistagmus" gözbebeğinin istemdışı ileri-geri hareketi

Diğer yan etkiler aşağıdakileri içerebilir:

• Kızarık, kaşıntılı döküntüler
• Bulantı
• İshal
• Kabızlık
• Baş ağrısı
• Bilinç bulanıklığı

Karbamazepin bazen karaciğer işlev bozukluğuna, sodyum düzeylerinde ve (WBC) beyaz kan hücrelerinde azalmaya veya eozinofillerde (bir beyaz kan hücresi tipi) artışa neden olabilmektedir. Bazı olgularda yan etkilerin şiddet derecesi hasta ve doktoru başka bir nöbet önleyici, bipolar bozukluk veya sinir ağrısı kesici ilacı aramasına yol açabilmektedir.

Karbamazepin testleri başlangıçta sık sık, daha sonra tedavi edici düzeylerin devam ettiğinden emin olmak için gerektiğinde düzenli aralıklarla istenir. İlacın dozajları değiştiyse, hasta ilaveten ilaçlar almaya başlar veya bu ilaçları keserse (varsa karbamazepin üzerine etkilerini değerlendirmek için) veya nöbetler, sinir ağrısı veya bipolar (iki uçlu) duygudurum değişiklikleri olduğunda ek olarak total karbamazepin testleri istenebilmektedir. Karbamazepinin kan düzeyleri kararlı duruma ulaştığında, bu düzeylerin tedavi edici aralıkta olmasını sağlamak için ilaç konsantrasyonları düzenli aralıklarla izlenir

Hastanın durumu ilaca yanıt verdiğini göstermiyorsa karbamazepin testi istenebilir. İlacın düzeyleri yeterince yüksek olmayabilir, hasta ilacı düzenli aralıklarla almayabilir veya ilaç bu kişi için etkili olmayabilir. Hastada yan etkiler sorun yaratmaya başladığında ve/veya hastada komplikasyonlar geliştiğinde karbamazepin testleri istenebilir. Doktor diğer metabolitlerinin de ilaç tedavisine katkılarını değerlendirmek istediğinde total karbamazepinle birlikte serbest karbamazepin ve/veya karbamazepin -10,11 epoksit testi de istenebilir. Bazen sonuçlar serbest /total karbamazepin oranı (%) olarak değerlendirilir.

Hastalar numune almanın zamanlaması konusunda doktorlarıyla konuşmalıdır. Sıklıkla, bir sonraki doz alınmadan önce (dip düzey) numune toplanması önerilir.

Yalnız başına alındığında karbamazepinin tedavi edici doz erimi yaklaşık 4 - 12 µg/mL arasındadır. On beş µg/mL 'den yüksek düzeylerin toksik olduğu kabul edilir. Kandaki değer aralıkları laboratuvardan laboratuvara hafifçe değişmekte, mg/L gibi başka birimlerle ifade edilebilmektedir. Doktorlar ve hastaların testi yapan laboratuvarın belirlediği tedavi edici birimleri kullanması gerekir

Tedavi edici dozlara insanların çoğu aşırı yan etkiler göstermeden yanıt verecektir. Verilen yanıt kişiden kişiye değişmektedir. Bazı kişiler en düşük tedavi edici dozda nöbetler, duygu durum değişiklikleri veya sinir ağrısı geçirecek, bazıları en yüksek tedavi dozlarında aşırı yan etkilerden rahatsız olacaktır. Serbest karbamazepin ve karbamazepin-10,11 epoksit düzeylerindeki değişiklikler bu yanıta katkıda bulunabilmektedir. Hastalar doktorlarıyla yakın işbirliği içinde kendileri için en iyi dozaj ve ilaç konsantrasyonunu bulmalıdır.

Genellikle karbamazepin test sonuçları tedavi edici aralık içindeyse, hasta yinelenen nöbetler, duygudurum değişiklikleri veya sinir ağrısı ve önemli yan etkiler geçirmiyorsa, hastanın aldığı karbamazepin dozajının yeterli olduğu düşünülür.  Nöbetler geçirme risklerini artırabildiği ve almakta oldukları diğer ilaçları olumsuz etkileyebildiği için doktorlarına danışmadan ilaçlarının dozunu artırmamalı, azaltmamalı veya ilaçlarını kesmemelidir. Dozaj belirlemeleri ve ayarlamaları olgu temelinde değerlendirilmelidir.

Karbamazepin asetominofen, varfarin, floksetin, izoniyazit, teofilin, eritromisin, etosüksimit ve benzodiyazepinler gibi birçok reçeteye tabi olan ve olmayan ilacı olumsuz etkilemekte veya onlar tarafından etkilenmektedir. Ayrıca,  fenobarbital, primidon ve fernitoin gibi ilaçlar karbamazepinin metabolizmasını artırabilmekte, kandaki konsantrasyonlarını ise azaltmaktadır. Bu ilaçlardan bir bölümünün kan testleriyle izlenmesi gerekmektedir. Kantaron otu gibi bitkisel katkılar da karbamazepin düzeylerini etkileyebilmektedir. Doktorunuza almakta olduğunuz ilaçlar ve besin katkıları hakkında bilgi verin.

ABD Besin ve İlaç Dairesi (U.S. Food and Drug Administration [FDA) 2007 Aralığında karbamazepin ürün bilgilerinin Asya kökenli hastaların karbamazepinle tedaviye başlamadan önce genetik kan testinden geçmesi önerisini içereceğini açıklamıştır. HLA-B* 1502 genindeki değişken fomları saptayan bu genetik test seyrek görülen ancak ciddi deri reaksiyonu geliştirme riskindeki anlamlı artışı tanımlayabilmektedir. Bu değişken gen formu hemen hemen tamamen Asya kökenlilerde oluşmaktadır. Test sonucu pozitif olanlar karbamazepinle tedaviden kaçınmalıdır.

Karbamazepin bazı doğum kusurları ve ölü doğum riskini artırabilmekte, doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltabilmektedir. Doğurganlık çağında olan kadınlar bu konu hakkında  doktorlarıyla konuşmalıdır.

Kasılma nöbetleri, bipolar (iki uçlu) bozukluk veya kronik sinir ağrısı geçiren hastalar tipik olarak yaşamları boyunca karbamazepin veya başka ilaçlar alacaktır. Karbamazepin etki göstermez veya ters etkilere neden olursa hastaya başka bir ilacın (ilaçların) verilmesi gerekebilir.  Hastada geçici bir rahatsızlığa bağlı nöbetler oluşuyorsa o kişi yalnızca kısa bir müddet bu ilaçlara gerek duyabilir.