Diğer adları
C1
C1q
C2
C3
C4
Total Kompleman
CH50
CH100
Total Hemolitik Kompleman Aktivitesi
C1 esteraz inhibitörü
Resmi adı
Kompleman Aktivitesi; Kompleman Bileşeni C3; Kompleman Bileşeni C4
Bu makalenin en son gözden geçirilme tarihi
Bu makalenin en son değiştirilme tarihi 9 Kasım 2017.
Bir Bakışta
Niçin Testi Yaptıracaksınız?

Kompleman sistem proteinlerindeki eksiklikler veya anormalliklerin, enfeksiyonlara veya otoimmün aktiviteye katkıda bulunup bulunmadığını belirlemek; otoimmün hastalıkların aktivitesini izlemek; herediter anjioödemin tanısına yardımcı olmak için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?

Yinelenen mikrobik enfeksiyonlar (genellikle, bakteriyel) , nedeni açıklanamayan iltihaplanmalar, ödem veya otoimmün bozuklukla ilişkili hastalık belirtileriniz varsa; kompleman sistemini etkileyen akut veya kronik rahatsızlıkları izlemeye yardımcı olmak için kompleman testi istenebilir

Gerekli Numune Nedir?

Kolunuzdaki bir damardan (venden) alınan kan numunesi kullanılır

Test için Hazırlık Gerekir mi?

Test için hazırlık yapmak gerekmemektedir

Ne test edilmektedir?

Komplemanlar, birlikte çalışarak bağışıklık sistemi ve enfeksiyon yanıtına etki eden dolaşımdaki kan proteinleridir. Başlıca rolleri bakteriler ve virüsler gibi yabancı cisimleri yok etmektir. Dokuz birincil kompleman bileşeni C1-C9 arası kodlarla adlandırılır. Birkaç altbilleşen ve engelleyici faktör (inhibitör) komplemanlara yardımcı olur ve onları düzenler.

Kompleman sistemi vücudun doğal bağışıklık sistemidir. Spesifik tehditleri hedefleyen ve onlara karşı koruyan antikorları üreten edinilmiş bağışıklık sisteminin aksine doğal bağışıklık sistemi spesifik olmadığı gibi yabancı cisimlere karşı hızla reaksiyon gösterebilmektedir. Mikrop veya alerjen madde ile daha önce karşılaşması ve önceki karşılaşmaları belleğinde tutması gerekmemektedir. Doğal bağışıklık sisteminin bir parçası olarak kompleman sistemi gelişmiş olup antijen-antikor kompleksleri (bağışık kompleksler) ve yine mikroplar ve başka yabancı cisimlerin dış zarlarında bulunan bazı oluşum ve polisakkaritleri (kompleks karbonhidratlar) tanımaktadır.

Birkaç farklı yolla kompleman etkinleşebilmektedir. Bunlara klasik, alternatif veya lektin yolakları denmektedir. Ancak, tüm etkinleştirici yolakların son ürünü hep aynıdır. Sonuçta Hücre Zarına Saldıran Kompleks (MAC) oluşmaktadır. Komplemanın etkinleştirilmesi birkaç olayın meydana gelmesine neden olmaktadır:

  • MAC her bir mikrobun dış yüzeyine veya yok edilmesi hedeflenen anormal bir hücrenin yüzeyine bağlanır.  Hücre zarı duvarında bir delik (lezyon) oluşturarak erimesine (lizis) neden olur. Lizis, su dolu bir balonunun delinmesi gibi hücrenin,  içeriği dışa atılarak yok edilmesi demektir.

    Kompleman proteinleri bu aktiviteleri hem teşvik etmekte hem de düzenlemektedir. Bir veya birden fazla sayıda kompleman bileşenini ilgilendiren kalıtsal veya edinilmiş eksiklikler veya anormallikler bağışıklık sisteminin bütünlük ve işlevlerini olumsuz etkileyebilmektedir. Bir veya birden fazla kompleman bileşeninin üretiminde azalma veya tüketimindeki artış sonucu da eksiklikleri ortaya çıkabilmektedir.

    Bu testler kandaki kompleman proteinlerinin miktar veya işlevlerini (aktivitelerini) ölçmektedir. Sistemin normal çalışıp çalışmadığını belirlemek için kompleman proteinleri ya tek tek veya hep birlikte ölçülebilir. Kompleman proteinlerinden en çok C3  ve C4 ölçülmektedir. Doktor,  C3 veya C4 ölçümüyle belirlenemeyeceğinden kuşkulandığı bir yetersizlikten kuşkulandığında total kompleman aktivitesi ölçülebilir. CH50, klasik C1-C9 kompleman yolağının işlevlerini ölçmektedir. Bu ölçüm sonucu normal değer aralığının dışındaysa kalıtsal  veya edinilmiş kompleman bileşeni eksikliklerini araştırmak için 9 farklı komplemanın düzeyi tek tek ölçülebilir
  • Kan damarlarının geçirgenliğini artırarak kan hücrelerinin (lökositler) kan dolaşımından dokuların içine geçmesini sağlar..
  • Lökositleri enfeksiyon yerine çeker.
  • Mikropların makrofajlar ve nötrofiller tarafından yutulması ve öldürülmesi süreci olan  fagositozu uyarır.
  • Bağışıklık komplekslerinin çözünürlüğünü artırır ve serumdan atılmasına yardımcı olur.

Kompleman proteinleri bu aktiviteleri hem teşvik etmekte hem de düzenlemektedir. Bir veya birden fazla sayıda kompleman bileşenini ilgilendiren kalıtsal veya edinilmiş eksiklikler veya anormallikler bağışıklık sisteminin bütünlük ve işlevlerini olumsuz etkileyebilmektedir. Bir veya birden fazla kompleman bileşeninin üretiminde azalma veya tüketimindeki artış sonucu da eksiklikleri ortaya çıkabilmektedir.

Bu testler kandaki kompleman proteinlerinin miktar veya işlevlerini (aktivitelerini) ölçmektedir. Sistemin normal çalışıp çalışmadığını belirlemek için kompleman proteinleri ya tek tek veya hep birlikte ölçülebilir. Kompleman proteinlerinden en çok  C3  ve C4 ölçülmektedir. Doktor,  C3 veya  C4 ölçümüyle belirlenemeyeceğinden kuşkulandığı bir yetersizlikten kuşkulandığında total kompleman aktivitesi ölçülebilir. CH50, klasik C1-C9 kompleman yolağının işlevlerini ölçmektedir. Bu ölçüm sonucu normal değer aralığının dışındaysa kalıtsal  veya edinilmiş kompleman bileşeni eksikliklerini araştırmak için 9 farklı komplemanın düzeyi tek tek ölçülebilir

Test için numune nasıl toplanır?

Bir kolunuzdaki damardan kan numunesi alınabilir

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?

Test için hazırlık yapmak gerekmemektedir

Daha fazlası için
See Less
Sık Sorulan Sorular
  • Nasıl kullanılır?

    Kompleman sistemindeki yetersizlikler veya anormallikler hastanın hastalığı veya rahatsızlığına neden olup olmadığını veya katkıda bulunup bulunmadığını belirlemek için C3 ve C4 testleri yapılır. Klasik kompleman yolağının tümüyle sağlam olduğunu anlamak için total kompleman aktivitesi (CH50 veya CH100) istenebilir. Diğer kompleman bileşenleri de istenir. Eksiklikleri araştırmak için diğer kompleman bileşenleri istenir. Yinelenen mikrobik enfeksiyonlar, anjiyoödem veya iltihaplanmaların nedenini tanımaya yardımcı olmak için kompleman testi istenebilir. Sistemik lupus eritematozus (SLE) gibi akut veya kronik otoimmün hastalıkların aktivitesini belirlemeye ve izlemeye yardımcı olmak için bu test kullanılabilir. Glomerülonefrit (bir böbrek bozukluğu), serum hastalığı, romatoit artrit, ve vaskülit (kan damarı iltihabı) gibi bağışıklık kompleksine ilişkin hastalıklar ve rahatsızlıkların izlenmesi için de bu test  yapılabilir. Bağışıklık kompleksleri oluştuğunda komplemanlar bu komplekslerin kandan temizlenmesine yardımcı olur ve kompleman düzeyleri de azalır

  • Ne zaman istenir?

    Nedeni açıklanmayan iltihaplanma, ödem veya SLE gibi otoimmün bozukluk belirtileri olduğunda kompleman testi istenebilir. Doktorunuz bağışıklama kompleksiyle ilişkili bir rahatsızlığınız olabildiğinden kuşkulandığında ve kompleman sisteminizin durumunu kontrol etmek istediğinde de bu testler istenebilir.

    En sık C3 ve C4 düzeyleri istenmekle birlikte başka yetersizliklerden kuşkulandığında C1 inhibitörü gibi başka testler de istenebilir. Total kompleman aktivitesi (CH50 veya CH100)  normal değilse hangi bileşenlerin eksik veya anormal olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için tek tek kompleman bileşenlerinin test edilmesi istenebilir.

    Akut veya kronik hastalık tanısı konmuşsa, rahatsızlığın şiddet derecesi hakkında kaba bir fikir vermek için kompleman testi yapılabilir (şiddet derecesinin kompleman düzeyleriyle bağlantılı olduğu varsayımıyla). Ara ara doktorunuz rahatsızlığınızın o anki etkinlik durumunu  izlemek istediğinde kompleman testi de istenebilir.

    .

  • Test sonucu ne anlama gelir?

    Kalıtsal bir yetersizlik (oldukça seyrek) veya artmış tüketime bağlı olarak kompleman düzeyleri azalabilmektedir. Kompleman proteinlerinin birinde kalıtsal eksiklik  genellikle yüksek sıklıkta yinelenen mikrobik enfeksiyonlar veya otoimmün hastalığa yol açacaktır. Yetersizlik altta yatan akut veya kronik rahatsızlığa bağlıysa altta yatan hastalık iyileştirilebildiğinde kompleman düzeyleri genellikle normale dönecektir..

    Aşağıdaki durumlarda kompleman düzeylerinin azaldığı görülebilmektedir:

    Akut veya kronik iltihaplanmalar sırasında akut faz reaktanları denilen başka ilişkisiz proteinlerle birlikte genellikle kompleman proteinleri nin düzeyleri de artmaktadır.  Altta yatan rahatsızlık iyileştiğinde bu düzeyler  de genellikle tümüyle normale dönmektedir. Ancak bu olgularda yaygın biçimde istenen C-reaktif proteinin  (CRP)  aksine kompleman proteinleri nadiren ölçülmektedir. Bu olgularda ölçümlerinin anlamı gözden geçirilmemektedir.

  • Bilmem gereken başka bir şey var mı?

    Artmış veya azalmış kompleman düzeyleri doktorunuza nelerin ters gittiğini söylemeyecek, rahatsızlığınızda bağışıklık sisteminin rolü hakkında bir fikir verecektir. İİltihaplanmalarda, eritrosit sedimantasyon (çökme) hızı (ESR) ve C-reaktif protein (CRP) gibi diğer belirteçlerden önce kompleman düzeyleri yükselebilmektedir.

  • Doğal bağışıklık sisteminin diğer bileşenleri nelerdir ?

    Diğer bileşenleri:

    • İşlevleri istilacı mikropları içine alıp sindirmek olan fagositik sistem (makrofajlar ve nötrofiller monositler)
    • Bazofiller, mast hücreleri, nötrofiller ve eozinofiller dahil olmak üzere çeşitli hücreler tarafından üretilen iltihaplanma sürecini düzenleyen maddeler
    • Bazı tümör  hücreleri, mikroplar ve virüslerle enfekte olmuş hücreleri öldüren özelleşmiş lenfositler olan doğal katil hücreler
    • Akut faz reaktanları ve sitokinler, onları üreten lökositler de  dahil olmak üzere birçok hücrenin üreme sürecinde değişikliklere neden olabilen çözünebilir proteinler grubudur.
Kaynakça

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Harrison’s Principles of Internal Medicine. 16th edition Kasper, Braunwald, Fauci, Hauser, Long, Jameson, eds. McGraw-Hill: 2005.


Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. McPherson R, Pincus, M, eds. Saunders Elsevier: 2007.


Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. 4th ed. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns, D eds. St. Louis: Elsevier Saunders; 2006.


(© 2007). Complement Disorders – Complement Activity [4 paragraphs]. ARUP Consult [On-line information]. Accessed on: 4/10/07 Available online


Liszewski, M. K, et. al. (2002 June 7). Innate Immunity: The Complement System [25 paragraphs]. Medscape from ACP Medicine Online. [On-line information]. Accessed on: 4/10/07 Available FTP: http://www.medscape.com/viewarticle/534974


Peng, S. (2005 April 20, Updated). Complement [18 paragraphs]. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Accessed on: 4/10/07 Available FTP: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003456.htm


Peng, S. (2005 April 20, Updated). Complement component 3 (C3) [16 paragraphs]. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Accessed on: 4/10/07 Available FTP: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003539.htm


Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp288-289.


ARUP's Guide to Clinical Laboratory Testing (CLT) [On-line information].
Complement Activity Enzyme Immunoassay, Total.
Complement Component 2.
Complement Component 3.
Complement Component 4.
Complement Component 5.
Complement Factor B.


(1999 January 29, Updated). How Does the Immune System Work? [13 paragraphs]. National Institute of Allergy and Infectious Diseases, National Institutes of Health [On-line information]. Available FTP: http://www.niaid.nih.gov/publications/autoimmune/work.htm


Kovacs, B. (2001 November 17, Updated). Complement component 3 (C3) [14 paragraphs]. MEDLINEplus Health Information, Medical Encyclopedia [On-line information]. Available FTP: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003539.htm


Kovacs, B. (2001 October 6, Updated). C4 level [16 paragraphs]. MEDLINEplus Health Information, Medical Encyclopedia [On-line information]. Available FTP: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003354.htm


Kovacs, B. (2001 November 17). Complement [15 paragraphs]. MEDLINEplus Health Information, Medical Encyclopedia [On-line information]. Available FTP: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003456.htm


The Complement System [28 paragraphs]. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy, Section 12, Immunology; Allergic Disorders, Chapter 146. Biology Of The Immune System [On-line information]. Available FTP: http://www.merck.com/pubs/mmanual/section12/chapter146/146d.htm


Biology of the Immune System [58 paragraphs]. The Merck Manual of Medical Information--Home Edition, Section 16. Immune Disorders, Chapter 167 [On-line information]. Available FTP: http://www.merck.com/mrkshared/mmanual_home/sec16/167.jsp


Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Daha fazlası için
See Less