Vücuttaki doku hasarının nedeni ve yerini tanımlamaya ve hasarın ilerlemesini izlemeye yardımcı olmak için bu test istenir. Dokularda yaygın dağılımının göstergesi olarak LDH pek çok hastalıkta yükselmektedir. Eskiden kalp krizi tanısı koymak ve takip etmek için kullanılmış olmasına rağmen LDH yerine artık yaygın biçimde troponin testi istenmektedir.
LDH
Bir kol damarınızdan alınan kan numunesi kullanılır.
Test için önceden hazırlık yapılması gerekmemektedir.
-
Nasıl kullanılır?
Şimdilerde, LDH esasen akut veya kronik doku hasarının varlığı ve şiddet derecesinin genel bir göstergesi olarak, bazen bazı kanserler, böbrek hastalığı ve karaciğer hastalığı gibi ilerleyici rahatsızlıkları takip amacıyla kullanılmaktadır. Eskiden kalp krizinin tanısı ve takibine yardımcı olmak için istenmekle birlikte bu amaçla artık LDH yerine geniş ölçüde troponin testi kullanılmaktadır. Hangi organların etkilenebildiğini belirlemeye yardımcı olmak için ayırıcı tanıda LDH izoenzimlerinden yararlanılabilir.
-
Ne zaman istenir?
Doktor bir çeşit hücre veya doku hasarından kuşkulandığında diğer testlerle birlikte tarama testi olarak total LDH düzeyi de ölçülebilir. Total LDH düzeyi yükselmişse doktor hastalığa tanı koymaya ve hangi organların etkilendiğini belirlemeye yardımcı olması için LDH izoenzim testleri ve daha çok ALT, AST veya ALP testlerini isteyebilir. Akut veya kronik soruna tanı konduğunda sorunun ilerleyişi ve/veya iyileşme durumunu izlemek için düzenli aralıklarla total LDH düzeyleri ölçülebilir.
Kas travması veya yaralanmasının neden olduğu hasarı takip ve hemolitik anemiyi tespit için bazen LDH düzeylerinin ölçülmesi istenebilmektedir. Aşırı derecede kırılgan veya yapay kalp kapakçığı gibi bir etkenle mekanik olarak parçalanan kırmızı kan hücreleri sonuçta hemolitik anemiye neden olmaktadır. .
Giderek daha seyrek görülen bir durum olmakla birlikte kalp krizi bulguları olan kişiden bazen CK ve CK-MB enzimleriyle birlikte LDH ve LDH izoenzimlerinin ölçümü de istenebilir. Bugünlerde, olguların çoğunda doktor LDH yerine CK ve CK-MB ile troponin düzeylerinin ölçülmesini isteyecektir.
-
Test sonucu ne anlama gelir?
Yükselmiş LDH düzeyleri ve LDH izoenzimleri arasındaki orantıda değişiklik genellikle bir tip doku hasarını gösterir. Hücre yıkımı başlarken tipik olarak LDH düzeyleri yükselecek, bir müddet sonra doruk düzeye çıkacak, daha sonra düşmeye başlayacaktır. Örneğin, bir kişi kalp krizi geçirdiğinde kan total LDH düzeyleri 24-48 saat içinde yükselecek, 3-4 günde doruğa çıkacak ve 10-14 günde normale dönecektir. Çok çeşitli rahatsızlıkta LDH düzeylerinin yükselmesi LDH’nin yaygın doku dağiılımını yansıtmaktadır.
Aşağıdaki durumlarda yüksek LDH düzeyleri görülebilir:
- Beyin damarlarını ilgilendiren olumsuzluklar (SVO, inme)
- İlaçlar: anestezik maddeler, aspirin, narkotikler, prokainamitler, alkol (etanol)
- Hemolitik anemiler
- Pernisiyöz anemiler (megaloblastik anemiler)
- Enfeksiyöz mononükleoz (Mono)
- Intestinal veya akciğer infarktı
- Böbrek hastalığı
- Karaciğer hastalığı
- Kas distrofisi
- Pankreatit
- Testis kanseri, lenfoma veya başka kanserler
Bazı kronik ve ilerleyici rahatsızlıklar, bazı ilaçların kullanımında orta derecede yükselmiş LDH düzeyleri sebat edebilir.
Düşük ve normal LDH düzeyleri genellikle bir sorunun varlığına işaret etmez. Bol miktarda askorbik asit (C vitamini alındığında bazen düşük LDH düzeyleri görülmektedir.
-
Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Birçok faktör LDH sonuçlarını etkileyebildiğinden, anormal sonuçların kaygılanma nedeni olması gerekmemektedir. Örneğin:
- Zorlu egzersiz LDH düzeylerinde egeçici yükselmelere neden olabilmektedir.
- Kan numunesinin hemolizi yalancı yüksek sonuçlara yol açabilir. Numuneyle çalışılırken dikkatsizce davranıldıysa, aşırı derecede soğuk veya sıcakta saklandıysa veya numune almakta zorlanıldıysa hemoliz oluşabilir.
- Trombosit sayınız yükselmişse LDH yapay olarak yükselecek o anki gerçek LDH değerini yansıtmayacaktır.
-
Niçin birden çok sayıda LDH izoenzimi yükselir?
Birden fazla organ etkilendiğinde aynı anda birkaç LDH izoenzimi de yükselebilir (örn: zatürre [pnömoni] hastası aniden kalp krizi geçirdiğinde). Hastada birçok organı etkileyen metastatik kanser gibi ilerleyici bir hastalık varsa yine birkaç LDH izoenzimi yükselebilmektedir. Farklı LDH izoenzimleri spesifik dokularda konsantre olmalarına rağmen aynı dokuda birkaçı birden bulunabilir. Tek bir neden birkaçının bir miktar yükselmesine neden olabilir. Örneğin, zorlu bir egzersiz geçici olarak LDH-1, LDH-2 ve LDH-5 düzeylerini yükseltebilmektedir.
-
LDH düzeyimi düşürmek için ne yapabilirim?
Bir şey yapamazsınız. LDH, altta yatan neden geçtiğinde tipik olarak normalleşen bir hasar belirtecidir. Hastada karaciğer hastalığında oluşabildiği gibi, süregelen doku hasarıyla birlikte kronik bir rahatsızlık varsa LDH yüksek düzeylerde sebat edebilir.
-
Kandan başka bir numunede LDH ölçülür mü?
Ölçülür. Bazen vücudun değişik kısımlarını etkilemiş hastalıkları tespit amacıyla idrar, beyin-omurilik sıvısı (BOS) veya başka bir vücut sıvısındaki LDH düzeylerinin belirlenmesi istenmektedir. Örneğin, bakteriyel menenjit tanısı koymaya yardımcı olmak için BOS’de LDH konsantrasyonunu ölçümü istenebilir.