Diğer adları
Total Demir Bağlama Kapasitesi
DBK
Serum Demir Bağlama Kapasitesi
Siderofilin
Resmi adı
Total demir bağlama kapasitesi; Doymamış demir bağlama kapasitesi; Transferrin; Transferrin saturasyonu
Bu makalenin en son gözden geçirilme tarihi
Bu makalenin en son değiştirilme tarihi 19 Kasım 2017.
Bir Bakışta
Niçin Testi Yaptıracaksınız?

Vücudunuzun kanınızdaki demir taşıma kabiliyetini değerlendirmek için bu test yapılır

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?

Doktorunuz, vücudunuzda değişik durumlarda ortaya çıkabilen demir fazlalığından veya azlığından şüphe ettiği zaman; karaciğer fonksiyonlarını ve beslenmeyi izlemek istediğinde bu testi ister.

Gerekli Numune Nedir?

Kolunuzdaki bir damardan alınan kan numunesinde çalışılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?

Test öncesi 12 saat aç kalınmalıdır. Bu süre içinde sadece su içmeye izin verilir.

Ne test edilmektedir?

Transferrin demire bağlanan ve tüm vücut boyunca taşıyan ana proteindir. Total demir bağlanma kapasitesi (TDBK ), doymamış demir bağlanma kapasitesi (DDBK) veya transferrin saturasyonunun ölçümlerininden, transferrin miktarı hakkında bilgi verir.

Normalde, demir yiyeceklerden emilir ve karaciğerde üretilen transferrin ile vücutta taşınır. Demirin yaklaşık %70'i  kemik iliğindeki eritrositlerdeki hemoglobinin yapısı katılır. Artanı dokularda ferritin veya hemosiderin olarak birikir. Transferrinin miktarı karaciğerin fonksiyonuna veya bireyin beslenme durumuna bağlıdır. Normal şartlar altında demir, demir bağlayan proteinlerin 1/3'üne bağlıdır. Diğer anlamı ise 2/3!lük kısım yedekte beklemektedir.

Transferrin testi, TDBK, DDBK ve transferrin saturasyon testleri benzer testlerdir. Kanda demirin bağlanabilme ve taşınabilmesi değerlendirilir ve demir depolarını yansıtır.

  • TDBK, kandaki proteinlere bağlananibilen toplam demir miktarı olarak ölçülür. TDBK testinin indirekt ölçümleri transferrinin değerlendirilmesinde uygundur.
  • DDBK testi, transferrinin reserv kapasitesini belirler, transferrinin demir ile doymamış kısmını ölçer. DDBK direkt ölçülebildiği gibi hesaplanabilirde. TDBK– demir = DDBK.
  • Serum demiri ölçümünde, kandaki demirin neredeyse tamamı transferrine bağlanır. Bu yüzden TDBK ve DDBK hesaplanması gereklidir.
  • Transferrin saturasyonunun hesaplanmasında (bkz Sık sorulan sorular #2) demir, TDBK ve DDBK test sonuçları kullanılır, transferrinin demir ile doyma yüzdesini gösterir .

 

Test için numune nasıl toplanır?

Bir iğne yardımıyla koldaki bir toplardamardan alınan kan örneği alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?

Test öncesi en az 12 saat aç olmalısınız . Sadece suya izin verilir. Sabah alınan örnek tercih edilir.

Daha fazlası için
See Less
Sık Sorulan Sorular
  • Nasıl kullanılır?

    TDBK sıklıkla demir eksikliği veya fazlalığından şüphe edilen hastalarda serum demir testi ile birlikte analiz edilir. Bu iki test transferrin saturasyonunun hesaplanmasında kullanılır demirin durumunu göstermede demir ve TDBK’ye göre tek başına daha iyi bir göstergedir. Sağlıklı insanlarda transferrinin yaklaşık %20 ile %40'ı  demirin taşınmasında kullanılır.

    Demir eksikliğinde: demir azalır fakat TDBK artar ve transferin saturasyonu çok düşük olur. Demirin vücutta fazla olması durumu hemokromotozis gibi durumlarda olabilir, kanda demir miktarı yüksek, TDBK ise az veya normal bulunur, transferin saturasyonunda  artış olur. DDBK testi TDBK testine bu durumda alternatif olailir.

    TDBK ve DDBK gibi alışılmış testlerin yerine transferrin, hastaların karaciğer fonksiyonlarını ve beslenmeyi izlemede kullanılabilir. Transferin karaciğerde yapıldığı için, TDBK ve transferin karaciğer hastalığı olanlarda düşük bulunabilir. Diyette yeterli protein alınamadığı zamanda transferrin düzeyleri düşer ve bu test beslenmenin izlenmesindede kullanılabilir .

  • Ne zaman istenir?

    TDBK veya DDBK, serum demiri ile birlikte istenir, vücudunuzdaki demir miktarını göstermede kullanılır. Eğer bir veya daha fazla test aneminiz olduğuna işaret ediyorsa, özellikle eritrositleriniz mikrositik ve hipokromiktir ve hemoglobin ve hematokrit düzeyleriniz düşüktür.

    Anemide en sık görülen belirtiler şunlardır:

    • Kronik yorgunluk/bitkinlik
    • Baş dönmesi
    • Zayıflık
    • Baş ağrısı

    Doktorunuz vücudunuzda normalden çok daha fazla demir olduğundan şüphelenirse veya ailenizde hemokromatozis hikayesi varsa, demir ve TDBK (veya transferin veya DDBK) tetkikleri ile birlikte ferritin testi isteyebilir. Bu test ile kanda demir miktarı artmış ise veya demir depoları artmışsa görülebilir. Demirin vücutta fazla olması durumunda belirtiler kişiden kişiye değişir. Kan ve dokulara demir birikir. Semptomlar aşağıda belirtilmiştir:

    • Eklem ağrısı
    • Yorgunluk, zayıflık
    • Enerji kaybı
    • Karın ağrısı
    • Seks gücünde kayıp
    • Kalp problemleri

    Ancak birçok bireyde başlangıçta semptom yoktur.

    Demir ve TDBK demir zehirlenmesi vakalarında da istenebilir, örneğin çocuklarda aşırı doz vitamin veya demir içeren preperatların alınması gibi.

    Transferrin testi hastanın beslenme durumunu izlemede veya değerlendirmede diğer testlerle örneğin prealbumin gibi testlerle beraber istenir.

  • Test sonucu ne anlama gelir?

    Transferrin testlerinin, TDBK veya DDBK sonuçları genellikle diğer demir testleri ile birlikte değerlendirilir. Demir durumu ile ilişkili birçok hastalıkta, demir testlerinde görülen değişikliklerin bir özeti aşağıdaki tabloda verilmiştir.

     

    Hastalık Demir TDBK/Transferrin DDBK

    %Transferrin

    Saturasyon

    		 Ferritin
    Demir eksikliği Düşük Yüksek Yüksek Düşük Düşük
    Hemokromatozis Yüksek Düşük Düşük Yüksek Yüksek
    Kronik Hastalık Düşük Düşük Düşük/Normal Düşük Normal/Yüksek
    Hemolitik Anemi Yüksek Normal/Düşük Düşük/Normal Yüksek Yüksek
    Sideroblastik Anemi Normal/Yüksek Normal/Düşük Düşük/Normal Yüksek Yüksek
    Demir Zehirlenmesi Yüksek Normal Düşük Yüksek Normal

    Yüksek TDBK, DDBK veya transferrin genellikle demir eksikliğini belirtir fakat bu testler hamilelikte ve doğum kontrol hapları kullanımında da artar. Düşük TDBK, DDBK veya transferrin ise sizde hemokromatozis, demir birikimine neden olan anemi tipleri, malnutrisyon, inflamasyon, karaciğer hastalığı veya bir böbrek hastalığı olan ve idrarla protein kaybına neden olan nefrotik sendrom varsa görülür.

    Transferrin saturasyonu demir eksikliğinde azalır; fazla demir alımında veya demir zehirlenmesi gibi durumlara bağlı olarak demir fazla miktarda olduğunda ise artar.

  • Bilmem gereken başka bir şey var mı?

    Hemolitik hastalığı olan insanların kanlarında kırmızı hücrelerin hemolizinedeniyle demir konsantrasyonu artar.

    Kan transfüzyonlarıda test sonuçlarını etkiler. Birçok kan transfüzyonu demir yüklenmesine yol açar.

  • Demir eksikliğinden başka anemiye sebep olan başka şeyler var mı?

    Evet, aneminin bir çok sebebi vardır. Ancak demir eksikliği cok yaygındır ve bu nedenle demir testleri sık gerçekleştirilen testlerdir. Eğer demir eksikliği testleri demir eksikliği anemisini dışlıyorsa başka bir anemi araştırmalıdır. Daha fazla bilgi için Anemi dergisine bakınız.

  • Transferrin saturasyon testi nasıl hesaplanır?

    Hesaplama:

    Transferrin saturasyonu (%) = (Serum demir düzeyi x 100%) / TIBC

  • Transferrin düzeyini etkileyen diğer faktörler nelerdir?

    Transferrin inflamatuvar süreçte azalan bir proteindir, negatif akut faz reaktanı olarak kabul edilir. Kronik inflamasyon, infeksiyonlar, ve tümörler transferrin düzeyinde değişikliğe neden olabilir.

Daha fazlası için Sık Sorulan Sorular See Less Sık Sorulan Sorular
Kaynakça

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2007). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 574-577.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (© 2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry: AACC Press, Washington, DC. Pp 43, 200-201.

Wu, A. (© 2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, 4th Edition: Saunders Elsevier, St. Louis, MO. Pp 1062-1065.

Dugdale III, D. (Updated 2009 February 13). Total Iron Binding Capacity. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003489.htm. Accessed June 2009.

(Modified 2009 March 13). About Iron. Iron Disorders Institute [On-line information]. Available online at http://www.irondisorders.org/Disorders/about.asp through http://www.irondisorders.org. Accessed June 2009.

(Updated 2007 August 24). Dietary Supplement Fact Sheet: Iron. NIH Office of Dietary Supplements [On-line information]. Available online at http://ods.od.nih.gov/factsheets/iron.asp through http://ods.od.nih.gov. Accessed June 2009.

Rathz, D. et. al. (Updated 2009 February 02). Toxicity, Iron. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/166933-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed June 2009.

Chen, Y. (Updated 2009 April 05). Iron Deficiency Anemia. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000584.htm. Accessed June 2009.

Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. McPherson RA and Pincus MR, eds. Philadelphia: 2007, Pg 506.

 

Corbett, JV. Laboratory Tests & Diagnostic Procedures with Nursing Diagnoses, 4th ed. Stamford, Conn.: Appleton & Lang, 1996. Pp. 34-35, 41-43.

Frey, Rebecca J. Iron Tests. Chapter in: Gale Encyclopedia of Medicine, Edition One, 1999 Gale Research Group, Pg. 1648.

Witte DL, Crosby WH, Edwards CQ, Fairbanks VG, Mitros FA. Practice guideline development task force of the College of American Pathologists.

Boston University Medical Center. Community Outreach Health Information System. Available online at http://www.bu.edu/cohis/cardvasc/blood/anemia.htm#prevent through http://www.bu.edu.

Lyon, Elaine and Frank, Elizabeth L. Hereditary Hemochromatosis Since Discovery of the HFE Gene. Clinical Chemistry 47:1147-1156 (Jul 2001).

Daha fazlası için
See Less