Diğer adları
Valproat
Serbest Valproik Asit
Resmi adı
Valproik Asit
Bu makalenin en son gözden geçirilme tarihi
Bu makalenin en son değiştirilme tarihi
19 Haziran 2018.
Bir Bakışta
Niçin Testi Yaptıracaksınız?

Kandaki valproik asit miktarını ölçmek ve ilacı tedavi edici bir seviyede tutmak için kullanılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?

Düzenli aralıklarla ilaç seviyesini kontrol edip az veya aşırı (toksik potansiyelli) seviyeleri saptamak için yapılır.

Gerekli Numune Nedir?

Koldaki bir damardan (venden) alınan kan numunesinde çalışılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?

Hayır.

Ne test edilmektedir?

Test valproik asitin kandaki seviyesini ölçer. Valproik asit primer olarak nöbet tedavisinde kullanılır (epilepsi olarak da bilinir), fakat bipolar hastalıkların tedavisinde ve migren ağrılarını önlemek için de kullanılır. Nöbetin tipine göre fenobarbital veya fenitoin gibi diğer antiepileptiklerle beraber de kullanılabilir.

Nöbet hastalıkları beynin sinirsel aktivitesini etkileyen elektriksel impuls üretimini etkiler. Nöbet sırasında hastada bilinç değişiklikleri, görme,koku, tat değişiklikleri ve konvulsiyon olabilir. Nöbetler; ateş, kafa travması, ağır enfeksiyonlar, ve toksinlere maruz kalma gibi akut olaylarla veya metabolik hastalıklar ve tümörler gibi kronik hastalıklarla ilişkilidir. Birçok vaka da sebep bilinmez. Nöbetlerin sıklığı çeşitli olabilir; tek nöbetler,ara sıra olan nöbetler ve tekrarlayan nöbetler gibi . Arada sırada acil tıbbi müdahale yapılmadan geçmeyen nöbetler olabilir. Nöbetlerden sonra hafif halsizlik ve konfüzyon hali olabilir. Nöbet sırasında olan kas kasılmaları nedeniyle yaralanmalar olabilir, bazı vakalarda tekrarlayan nöbetler nedeniyle progresif beyin hasarı oluşabilir fakat çoğu vakada az veya hiç kalıcı hasar oluşmaz.

Bipolar hastalıklar  manik-depresif ataklarla karakterizedir. Depresif ataklarda hastada üzüntü, keder, umutsuzluk, kötümserlik ve intihar düşünceleri olur. Manik bir atakta öfori, sinirlilik, kararsızlık, ve riskli davranışlara katılma durumları olur. Valproik asit, hastada bipolar bozukluk ve özellikle de mani durumu varsa reçete edilir. Ayrıca tekrarlayan migren ağrıları olan hastalarda da düşük dozlarda verilebilir, migreni tedavi etmez ancak tekrarlamasını önlemeye yardımcı olur.

Valproik asit seviyeleri dar bir sınırda tutulmalıdır. Az miktarda tutulursa semptomların tekrarlaması (nöbetler, mani, migren), yüksek miktarda tutulursa yan etkilerde artış olabilir. Bu denge kolay sağlanamayabilir. İlaç karaciğerde metabolize edilir ve kişiden kişiye, kişinin yaşına ve karaciğerin durumuna göre değişebilir. Ek olarak valproik asit seviyeleri karbamazepin, fenitoin, lamotrigine ve fenobarbital gibi ilaçlardan da etkilenir. Bunlar valproik asit metabolizmasını artırıp kan konsantrasyonunun düşmesine sebep olurlar.

Valproik asit dozu kararlı bir seviyeye ulaşana kadar dikkatlice ayarlanmalıdır. İlacın kararlı seviyesi ve kararlı seviyeye gelme süresi kişiden kişiye değişir.

Test için numune nasıl toplanır?

Koldaki bir venden alınan kan numunesi

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?

Hayır.

Daha fazlası için
See Less
Sık Sorulan Sorular
  • Nasıl kullanılır?

    Valproik asit testi kandaki valproik asit düzeyinin tedavi edici aralığa gelip gelmediğini ölçmek için kullanılır. Ölçülen değere göre ilacın dozu artırılabilir veya azaltılabilir. Test, tedavi edici kan konsantrasyonunun korunup korunmadığını anlamak için düzenli aralıklarla veya ihtiyaç halinde istenebilir. Eğer hastaya ek tedaviler (valproik asit seviyesini etkileyecek) başlanacak veya durdurulacaksa veya hastada nöbet, migren veya bipolar duygudurum dalgalanmaları olursa bir veya daha fazla valproik asit testi istenebilir.Doktor, doz ayarlaması başında ve doz aşımında oluşabilecek yan etkileri hesaplamalıdır. Bu yan etkiler aşağıdakileri veya bunların kombinasyonlarını içerebilir:

    • Mide bulantısı, kusma, ishal gibi gastrointestinal semptomlar
    • Baş dönmesi
    • Olağan dışı kilo alımı veya kaybı
    • Titreme
    • Bulanık veya çift görme, kontrol edilemeyen göz hareketleri
    • Duygudurum dalgalanmaları
    • Olağan dışı yaralanmalar ve kanamalar
    • Ürtiker
    • Saç dökülmesi
    • Karaciğer fonksiyon bozukluğu veya pankreatit gibi nadir komplikasyonlar

    Çok genç veya yaşlı hastalar yan etkiler için daha fazla risk altındadırlar. Bazı vakalarda yan etkinin şiddeti doktoru başka anti epileptik, bipolar veya migren tedavisi seçeneklerini denemek zorunda bırakabilir.

  • Ne zaman istenir?

    Valproik asit düzeyi ölçümü bir hastaya valproik asit tedavisi başlanırsa veya hastanın tedavisi değişecekse (başka ilaçlar başlanır,durdurulur, veya değiştirilirse) istenir. Valproik asit düzeyi sabit bir aralığa geldikten sonra düzenli aralıklarla bu seviyenin korunup korunmadığına bakmak için istenebilir.

    Test valproik asit tedavisine yanıt vermeyen hastalarda valproik asit seviyesinin düşük olup olmadığına bakmak için ve /veya hastanın valproik asit tedavisine uyup uymadığına( valproik asiti düzenli olarak kullanıp kullanmadığına) bakmak için istenebilir. Ayrıca hastada yan etkiler veya komplikasyonlar gelişirse de bu test istenebilir.

    Hastalar kanın alınma zamanı konusunda doktorlarıyla konuşmalıdır. Doz zamanlaması değişebileceği için kan alımının zamanı da değişebilir. Genellikle kanın alınma zamanı için tavsiye edilen zaman doz uygulanmadan hemen önceki zamandır. Bu kanda minimum etkin konsantrasyonun bulunduğuna emin olmak için yapılır.

  • Test sonucu ne anlama gelir?

    Hastalar örnek toplanma zamanı konusunda doktorlarıyla konuşmalıdır. Doz zamanlaması değişebileceği için örnek alınma zamanı da değişebilir. Genellikle örnek toplanması için tavsiye edilen zaman, doz uygulanmadan hemen öncedir. Bu; kanda minimum etkin konsantrasyonun bulunduğuna emin olmak için yapılır

    Genellikle valproik asit düzeyi tedavi edici sınırlarda ise hastada nöbet tekrarlamaları,duygudurum dalgalanmaları veya migren atakları olmaz yada hastada anlamlı yan etkiler olmaz ve hastanın yeterli miktarda valproik asit kullandığının bir göstergesi olur. Hastanın doktoruna danışmadan ilaç dozunu artırması,azaltması veya durdurması sakıncalıdır çünkü hastanın nöbet geçirme riskini artırır ve aldığı diğer tedaviler de bu durumdan etkilenir. Doz ayarlamaları duruma göre yapılmalıdır.

  • Bilmem gereken başka bir şey var mı?

    Valproik asit; karbamazepin, fenitoin, lamotrigine ve fenobarbital gibi diğer antiepileptiklerin vücutta yıkılmalarını durdurup onların kan düzeylerini artırır. Eğer hastaya bu ilaçlardan biri eklenirse kan testleri ile izlenmelidir.

    Ciddi karaciğer hasarı çok nadir olsa da,karaciğer enzimlerinde(AST ve ALT) hafif artış hastaların %20 sinden daha fazlasında görülür, genellikle tedavi devam ederken normale dönerler.

    Gebeliği sırasında valproik asit kullanan kadınların fetuslarında spina bifida gibi nöral tüp defektleri ve çeşitli doğum defektleri açısından artmış risk mevcuttur. Çocuk doğurma yaşında olup çocuk sahibi olmak isteyen bayanlar bu konuyu doktorlarıyla görüşmelidirler.

    Çeşitli ilaçlar, valproik asitin kan seviyesini etkileyip valproik asit düzeyinde artma veya azalma yapabilir. Bu yüzden hastalar kullandıkları bütün ilaçları doktora bildirmelidirler. Valproik asit epilepsinin her tipinde kullanılmaz ve her hastada işe yaramaz.

  • Ne kadar süre valproik asit kullanmak zorunda kalacağım?

    Valproik asit genellikle ömür boyu, hergün kullanılır (bazen günde birkaç defa).Bunun bir istisnası eğer nöbetler geçici sebeblerden kaynaklanıyorsa kısa bir süre kullanır.

  • Valproik asit nasıl alınır?

    Tablet olarak, yavaş salınan tablet olarak, sıvı olarak veya yemeklerin arasına serpiştirlerek alınabilir. Genellikle mide yan etkilerini azaltmak için yemeklerle beraber alınır,katı alınan formlarının ağız ve boğaz irritasyonu yapmaması için yutulması ve çiğnenmemesi önemlidir.

  • Evde kendim valproik asit seviyesini ölçebilir miyim?

    Hayır, bu test özel aletler gerektirir. Kan örneği koldaki bir venden alınır ve laboratuvarda test edilir.

Daha fazlası için Sık Sorulan Sorular See Less Sık Sorulan Sorular
Kaynakça

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Burtis C, Ashwood E, Bruns D, Eds. (2006). Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Elsevier Saunders, St. Louis, Missouri.


Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry. AACC Press, Washington, DC. Harris, N. et. al. Chapter 39: Therapeutic Drug Monitoring pp 461.


(2007 March 19, Updated). Seizures and Epilepsy: Hope Through Research [114 paragraphs] NINDS [On-line information]. Accessed on: 3/31/07. Available FTP: http://www.ninds.nih.gov/disorders/epilepsy/detail_epilepsy.htm


(2004 April, Revision). Valproate, valproic acid, divalproex sodium [12 paragraphs]. American Epilepsy Society [On-line information]. Accessed on: 4/1/07. Available online


(2006 October). Valproic Acid – Drug Review [29 paragraphs]. Consumer Reports Medical Guide [On-line information]. Accessed on: 3/31/07. Available FTP: http://www.consumerreports.org/mg/drug-reports/valproic-acid.htm


(2005 August 10, Review). Seizures Emergencies Overview [17 paragraphs]. eMedicineHealth [On-line information]. Accessed on: 3/31/07. Available FTP: http://www.emedicinehealth.com/seizures_emergencies/article_em.htm


(2007 March 1). Valproic Acid (Oral Route, Parenteral Route) [47 paragraphs]. MayoClinic.com [On-line information]. Accessed on: 3/25/07. Available FTP: http://www.mayoclinic.com/health/drug-information/DR602153


(2005 September). Depakene/Depakote/Depakote ER [10 paragraphs]. Epilepsy Foundation [On-line information]. Accessed on: 3/31/07. Available online


Narayanaswamy, Sudha (2005 August, Updated). Depakote (vivalproex sodium) – Valproic Acid [37 paragraphs]. NAMI [On-line information]. Accessed on: 3/25/07. Available online


Macritchie, KA (2006 October 1). Valproic acid, valproate and divalproex in the maintenance treatment of bipolar disorder [8 paragraphs]. Medscape from Cochrane Rev Abstract [On-line information]. Accessed on: 3/25/07. Available FTP: http://www.medscape.com/viewarticle/486474


Waknine, Y. (2007 February 7). FDA Safety Changes: Kenalog-10 and Kanalog-40, Depacon, Depakene [25 paragraphs] [On-line information]. Accessed on: 3/25/07. Available FTP: http://www.medscape.com/viewarticle/551786


(© 2007). Valproic Acid [62 paragraphs]. Epilepsy.com [On-line information]. Accessed on: 4/1/07. Available FTP: http://www.epilepsy.com/medications/b_valproicacid_intro.html

Daha fazlası için
See Less