Kandaki valproik asit miktarını ölçmek ve ilacı tedavi edici bir seviyede tutmak için kullanılır.
Valproik Asit
Düzenli aralıklarla ilaç seviyesini kontrol edip az veya aşırı (toksik potansiyelli) seviyeleri saptamak için yapılır.
Koldaki bir damardan (venden) alınan kan numunesinde çalışılır.
Hayır.
-
Nasıl kullanılır?
Valproik asit testi kandaki valproik asit düzeyinin tedavi edici aralığa gelip gelmediğini ölçmek için kullanılır. Ölçülen değere göre ilacın dozu artırılabilir veya azaltılabilir. Test, tedavi edici kan konsantrasyonunun korunup korunmadığını anlamak için düzenli aralıklarla veya ihtiyaç halinde istenebilir. Eğer hastaya ek tedaviler (valproik asit seviyesini etkileyecek) başlanacak veya durdurulacaksa veya hastada nöbet, migren veya bipolar duygudurum dalgalanmaları olursa bir veya daha fazla valproik asit testi istenebilir.Doktor, doz ayarlaması başında ve doz aşımında oluşabilecek yan etkileri hesaplamalıdır. Bu yan etkiler aşağıdakileri veya bunların kombinasyonlarını içerebilir:
- Mide bulantısı, kusma, ishal gibi gastrointestinal semptomlar
- Baş dönmesi
- Olağan dışı kilo alımı veya kaybı
- Titreme
- Bulanık veya çift görme, kontrol edilemeyen göz hareketleri
- Duygudurum dalgalanmaları
- Olağan dışı yaralanmalar ve kanamalar
- Ürtiker
- Saç dökülmesi
- Karaciğer fonksiyon bozukluğu veya pankreatit gibi nadir komplikasyonlar
Çok genç veya yaşlı hastalar yan etkiler için daha fazla risk altındadırlar. Bazı vakalarda yan etkinin şiddeti doktoru başka anti epileptik, bipolar veya migren tedavisi seçeneklerini denemek zorunda bırakabilir.
-
Ne zaman istenir?
Valproik asit düzeyi ölçümü bir hastaya valproik asit tedavisi başlanırsa veya hastanın tedavisi değişecekse (başka ilaçlar başlanır,durdurulur, veya değiştirilirse) istenir. Valproik asit düzeyi sabit bir aralığa geldikten sonra düzenli aralıklarla bu seviyenin korunup korunmadığına bakmak için istenebilir.
Test valproik asit tedavisine yanıt vermeyen hastalarda valproik asit seviyesinin düşük olup olmadığına bakmak için ve /veya hastanın valproik asit tedavisine uyup uymadığına( valproik asiti düzenli olarak kullanıp kullanmadığına) bakmak için istenebilir. Ayrıca hastada yan etkiler veya komplikasyonlar gelişirse de bu test istenebilir.
Hastalar kanın alınma zamanı konusunda doktorlarıyla konuşmalıdır. Doz zamanlaması değişebileceği için kan alımının zamanı da değişebilir. Genellikle kanın alınma zamanı için tavsiye edilen zaman doz uygulanmadan hemen önceki zamandır. Bu kanda minimum etkin konsantrasyonun bulunduğuna emin olmak için yapılır.
-
Test sonucu ne anlama gelir?
Hastalar örnek toplanma zamanı konusunda doktorlarıyla konuşmalıdır. Doz zamanlaması değişebileceği için örnek alınma zamanı da değişebilir. Genellikle örnek toplanması için tavsiye edilen zaman, doz uygulanmadan hemen öncedir. Bu; kanda minimum etkin konsantrasyonun bulunduğuna emin olmak için yapılır
Genellikle valproik asit düzeyi tedavi edici sınırlarda ise hastada nöbet tekrarlamaları,duygudurum dalgalanmaları veya migren atakları olmaz yada hastada anlamlı yan etkiler olmaz ve hastanın yeterli miktarda valproik asit kullandığının bir göstergesi olur. Hastanın doktoruna danışmadan ilaç dozunu artırması,azaltması veya durdurması sakıncalıdır çünkü hastanın nöbet geçirme riskini artırır ve aldığı diğer tedaviler de bu durumdan etkilenir. Doz ayarlamaları duruma göre yapılmalıdır.
-
Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Valproik asit; karbamazepin, fenitoin, lamotrigine ve fenobarbital gibi diğer antiepileptiklerin vücutta yıkılmalarını durdurup onların kan düzeylerini artırır. Eğer hastaya bu ilaçlardan biri eklenirse kan testleri ile izlenmelidir.
Ciddi karaciğer hasarı çok nadir olsa da,karaciğer enzimlerinde(AST ve ALT) hafif artış hastaların %20 sinden daha fazlasında görülür, genellikle tedavi devam ederken normale dönerler.
Gebeliği sırasında valproik asit kullanan kadınların fetuslarında spina bifida gibi nöral tüp defektleri ve çeşitli doğum defektleri açısından artmış risk mevcuttur. Çocuk doğurma yaşında olup çocuk sahibi olmak isteyen bayanlar bu konuyu doktorlarıyla görüşmelidirler.
Çeşitli ilaçlar, valproik asitin kan seviyesini etkileyip valproik asit düzeyinde artma veya azalma yapabilir. Bu yüzden hastalar kullandıkları bütün ilaçları doktora bildirmelidirler. Valproik asit epilepsinin her tipinde kullanılmaz ve her hastada işe yaramaz.
-
Ne kadar süre valproik asit kullanmak zorunda kalacağım?
-
Valproik asit nasıl alınır?
-
Evde kendim valproik asit seviyesini ölçebilir miyim?